به گزارش سرویس پزشکی و سلامت آوای جم؛ اعتکاف درجغرافیای زندگی و تاریخ فرهنگی ما از جایگاه و پایگاه مستحکم و شیرینی برخوردار است، به نحوی که در ایام اعتکاف، مساجدجلوه ای زیباتر و نورانی تر پیدا می کنند.
اعتکاف به معنای اقامت و بیوته کردن در مساجد جهت انجام عبادات و یاد پروردگار است و شخص مقیم و ساکن در مسجد را که به عبادت الهی می پردازد، معتکف گویند.
در همه ایام سال به جز عید فطر و قربان می توان اعتکاف داشت. ولی اعتکاف در ماه مبارک رمضان -خصوصا در دهه آخر آن مستحب مؤکد است. همچنین اعتکاف در «ایام البیض » یعنی روزهای (۱۳، ۱۴ و ۱۵) هر ماه قمری (به خصوص ماه های رجب و شعبان) دارای بیشترین ثواب است. مدت اعتکاف حداقل سه روز است که روزهای اول و دوم مستحب بوده، ولی با کامل شدن دو روز اول، روز سوم واجب می شود و همین طور روزهای چهارم و پنجم مستحب و روز ششم واجب است، الی آخر.
شخص معتکف بایستی از ابتدای اذان صبح روز اول اعتکاف تا اذان مغرب روز سوم در مسجد مقیم گردد و داشتن شرایطی از قبیل عاقل بودن، ممیز بودن (در اعتکاف بلوغ شرط نبوده و لذا کودکان ممیزی که خوب و بد را تشخیص می دهند ومسائل عبادی را درک می کنند، می توانندمعتکف شوند. )، نیت قرب الهی داشتن، روزه داری، اقامت همیشگی در مسجد وکسب رضایت بانوان و فرزندان از همسر و والدین، برای اعتکاف ضروری است. همچنین انجام هر گونه خرید و فروش، مجادله و نزاع در امور دنیوی، مباشرت با همسر و آنچه که روزه را باطل می کند (که البته اکثر آن ها در شب باعث بطلان اعتکاف نمی شود.) در طول دوره اعتکاف حرام است.
از ثمرات اعتکاف می توان به تزکیه روح، ازدیاد ایمان و تقوا، کسب ثواب عظیم، نورانیت و نشاط قلبی، گشوده شدن عقده های درونی و رسیدن به آرامش و امید،هدفمندشدن زندگی، کسب معارف و علوم مختلف،تقویت اراده و صبر، گسترش محبت،عطرآگین شدن فضای زندگی، و در یک کلام، تقویت و گسترش ارزشها و هنجارهای اسلامی و انسانی اشاره کرد.
در این سفر و اردوی معنوی، بر مسافران وشیفتگان وادی عبادت و عرفان لازم است که نخست با توصیه های اساتید و سالکان طریق عشق و معرفت آشنا شوند و سپس به ریاضت و تهذیب روح بپردازند تا در کوتاه مدت به سرمنزل مقصود برسند. ان شاءالله.
بهداشت اعتکاف:
مساجد و دیگر اماکن متبرکه محل عبـادت و سجده گاه عابدین و مومنین بوده و حفظ نظافت و پاکیزگی آن از اهمیت والایی برخوردار است. همانطوری که خداوند در بخشی از آیه ۱۲۵ سوره بقره می فرماید « وَ عَهدِنا اِلی اِبرهیمَ وَ اِسمعیلَ اَن طَهِّرا بَیتِیَ للطّائفینَ وَالعاکِفینَ وَ الرُّکِعَّ السُّجُودِ : و از ابراهیم و اسماعیل پیمان گرفتیم که حرم خدا را پاکیزه دارید برای اینکه اهل ایمان به طواف و اعتکاف حرم بیایند و در آن نماز بجای آرند » این خود نشان دهنده اهمیت والای رعایت ضوابط بهداشتی در این اماکن متبرکه می باشد .
از طرفی با عنایت به اینکه در این اماکن ، مراسم و جلسات معنوی و حتی اجتماعی هم شکل می گیرد، عدم رعایت ضوابط بهداشتی اعم از بهداشت فردی و یا محیطی خود می تواند منبع بروز و شیوع انواع بیـماری ها گردد .
از طرف دیگر پاکیزه نگهداشتن این اماکن خصوصا” در این چنین مراسم و اجتماعاتی می تواند به عنوان یک درس عملی مورد توجه همه اقشار جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان قرار گیرد . و این خود می تواند بهترین راه جذب این قشر از جامعه به مساجد و اماکن متبرکه باشد . در غیر این صورت عدم رعایت نظافت عمومی و ضوابط بهداشتی که متاسفانه در بعضی از مساجد و اماکن متبرکه دیده می شود باعث دفع نوجوانان و جوانان و جدا نمودن آنها از این اماکن خواهد شد .
لذا به منظور حفظ حرمت مساجد و اماکن متبرکه و جلوگیری از شیوع بیماری های مختلف ضروریست توصیه های ذیل مد نظر همه نمازگزاران عزیز و متولیان و هیئت امنای محترم مساجد در ایام اعتکاف قرار گیرد :
در هنگام ورود به مسجد و ادای نماز و سایر فریضه های الهی بهترین و پاکیزه ترین لباس ها را پوشیده و با پای پاکیزه و جوراب تمیز ، حرمت مسجد را حفظ کنید
از همراه بردن کفش به داخل مسجد به علت ایجاد آلودگی جدا” خودداری کنید .
دود سیگار باعث آلودگی فضای مسجد و به خطر افتادن سلامتی دیگران می شود . لذا از کشیدن سیگار در موقع افطار و سحر در این ایام” خودداری نمایید .
جهت جلوگیری از انتشار میکروب ها در هنگام سرفه و عطسه حتما” جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید
برای استفاده از آب ، چای ، شربت و هرگونه نوشیدنی از لیوان های یکبار مصرف کاغذی و یا لیوان های شیشه ای با رعایت شستشو و ضدعفونی آنها استفاده نمایید .
در صورت پخت غذا در مسجد ، غذای پخته شده را در دمای یخچال و یا دمای بیش از ۶۰ درجه سانتیگراد نگهداری نموده و در صورت استفاده از هر گونه غذای کنسروی، حداقل به مدت ۲۰ دقیقه آن را بجوشانید .
از استفاده از غذای گرم در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی و یا شفاف خودداری فرمایید و در هنگام پهن شدن سفره های افطار و سحر روی سفره راه نرویدو غذاهای باقی مانده را در ظروف درب دار و در یخچال نگهداری نمایید.
استفاده از صابون مایع در وضوخانه جهت شستن دست ها پس از طهارت و قبل از وضو گرفتن ضروری است .
جهت شستن دست و صورت و وضو گرفتن حتما” از شیرهای آب که در وضوخانه مسجد نصب گردیده است استفاده کنید زیرا آب حوض پاکیزه نبوده و آلوده می باشد .
سوسک و سایر حشرات باعث انتقال میکروب ها و آلودگی ظروف و مواد غذایی می شوند ، در صورت مشاهده حتما با اطلاع به بانیان مساجد، نسبت به دفع این حشرات اقدام گردد .
- Ø در طول مراسم اعتکاف از قرآن ، مفاتیح الجنان ، تسبیح ، مهر تربت ، وسایل شخصی، مسواک ، لیوان ، قاشق ، پتو و متکای شخصی استفاده نمایید .
- Ø در صورت بروز هر گونه حوادث احتمالی به مسوولین برگزاری مراسم ، مراجعه و سریعاً اطلاع رسانی کنید .
- در حفظ نظافت سرویسهای بهداشتی کوشا باشید و از انداختن هر گونه دستمال و سایر اشیاء در سرویسهای بهداشتی جداً خودداری فرمائید .
- در صورت داشتن بیماری های واگیردار از قبیل سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سل و .. حتی الامکان معتکف نشوید ، چون موجب زحمت خود و سرایت بیماری به دیگران خواهید شدو در صورت حضور حتما از ماسک استفاده نمایید.
- Ø در صورت داشتن بیماری های خاص ، داروهای مورد نیاز خود را به همراه داشته باشید.
- Ø دفترچه بیمه درمانی خود را به همراه داشته باشید .
- نظافت شخصی و محیط پیرامونی خود را دقیقآً رعایت فرمایید .
- Ø دستهای خود را بطور مرتب بویژه بعد از استفاده از توالت بشوئید.
- Ø در نظافت محیط مسجد و دستشوئی ها با مجریان اعتکاف همکاری فرمائید.
- Ø از خوردن بی رویه غذا در هنگام افطار و سحری اجتناب کنید
- Ø از مصرف چای پررنگ در موقع افطار و سحر به دلیل تحریک گوارشی و ایجاد اختلال در کارکرد کلیه ها پرهیز نمایید.
- Ø به منظور کنترل ازدیاد حشرات، زباله ها را در ظرفهای مخصوص زباله بریزید.
- Ø یکی از نیازهای روحی و جسمی هرانسانی،خواب است; لذا در این ایام برای خود ودوستانتان شرایط مطلوبی فراهم سازید تا بعداز مدتی استراحت، با انرژی و شادابی بیشتری به امور عبادی بپردازید
- Ø به جهت حفظ مسائل امنیتی و ایمنی از آوردن اشیاء گران قیمت و دست زدن به وسایل برقی و حرارتی خودداری فرمایید.
- Ø توصیه هایی به متولیان و هیئت امناء مساجد در خصوص بهداشت نمازخانه، وضوخانه، سرویس های بهداشتی و آبدارخانه های مساجد
- Ø کلیه آشپزها و افراد درگیر در امر تهیه و توزیع چای ، غذا و شیر و … باید از قبل مورد معاینه و آزمایشات پزشک قرار گرفته و دارای کارت معاینه پزشکی باشند و در این خصوص بایستی به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی محل خود مراجعه نمایند.
- Ø بسیار شایسته است در مساجد برای محل سجده نمازگزاران، نوارهای پارچه ای و تا حد امکان سفید روی فرش قرار دهند .
- Ø یکی از محلهائی که نمازگزاران بیشتر با آن در تماس هستند، دستگیره های درب مساجد می باشد که بدلیل انتقال برخی از بیماریهای واگیر بهتر است لااقل هفته ای دوبار با محلول ضدعفونی کننده ، آنها را تمیز نمود .
- Ø یکی از بهترین کارها جهت کنترل پاکیزگی مسجد ، پاکسازی کف کفش ها قبل از ورود به مسجد می باشد که معمولاً با استفاده از پا دریهای تهیه شده از الیاف گیاهی انجام می شود
- Ø قرار دادن دمپائیهای مشخصی در مدخل کفش کنی مسجد ، برای استفاده نمازگزارانی که شستن پاها قبل از ورود به فضای مسجد را ضروری می دانند مناسب می باشد .
- Ø در هر مسجد برای رعایت نظم و بهداشت وجود یک کفش کن مناسب ضروری به نظر می رسد و اگر مساجدی با توان اقتصادی خود بخواهند از امکانات بهتری به عنوان کفش کن استفاده کنند، بکارگیری کمد های فلزی مخصوص کفش که اخیراً در مساجد رایج شده است بهترین روش می باشد .
- Ø با توجه به استفاده از مهر توسط معتکفین توصیه می شود اولاً نوعی از مهر در نمازخانه مساجد تعبیه شود که صاف و فاقد نوشته باشد و ثانیاً هر چند وقت یکبار لازم است سطح مهرها را با سوهان و یا سمباده با برداشتن یک لایه از آن ، تمیز نمود .
- Ø برای جلوگیری از انتقال آلودگیهای احتمالی در اثر استفاده مکرر افراد از تسبیح های پلاستیکی موجود در مساجد ، بهتر است هر چند وقت یکبار آنها را در ظرفی بریزند و به ازاء هر ۱۰ لیتر آب یک قاشق مرباخوری پرکلرین به آن بیفزایند و پس از گذشت حدود ۲۰ دقیقه آنها را درآورده و آویزان کنند هر چند از نظر بهداشتی و سلامت نمازگزاران بهتر است افراد از تسبیح شخصی خود استفاده نمایند .
- Ø به منظور پیشگیری از بروز حوادث احتمالی در مساجد وجود جعبه کمکهای اولیه مجهز و کپسول آتشنشانی در مساجد ضروری است .
- Ø همواره در وضوخانه به خاطر نقش مهمی که صابون در تأمین پاکیزگی و نهایتاً سلامت انسانها دارد بایستی از صابون مایع استفاده نمود .
- Ø بانیان مساجد بهتر است دروضوخانه ها ، محلهائی به عنوان آویز لباس تعبیه نمایند.
- ضروری است که وضوخانه مساجد مرتب شستشو شود و با استفاده از محلول های ضدعفونی مثل آب ژاول حداقل هفته ای یکبار ضدعفونی شود.
- Ø وضوخانه از تهویه مناسب و کافی برخوردار باشد .
- Ø در وضوخانه محلی برای شستشوی پا وجود داشته باشد .
- Ø بهتر است از خشک کن مناسب و بهداشتی استفاده شود .
- Ø وجود زباله دان در کنار دستشوئی الزامی است .
- Ø در سرویسهای بهداشتی علاوه بر وجود سیفون ، نصب هواکش مناسب و وجود تهویه طبیعی و یا مصنوعی و کافی یکی از ضروریات می باشد .
- Ø با نصب توری در پنجره ها و دربها ، راه نفوذ مگس و حشرات مسدود شود .
- Ø باید محوطه توالتها ، راه پله ها و فاضلاب ها روزانه بطور کامل نظافت شود .
- Ø بدلیل اینکه افراد هنگام استفاده از توالت نیازمند این هستند که لباس یا اشیاء خود را در جائی قرار دهند بهتر است جالباسی ساده ای در قسمت مناسب توالت تعبیه شود .
- Ø در صورت استفاده از آفتابه در اکثر توالتها ، آفتابه ها روزی یکبار شستشو گردد .
- Ø برای ضدعفونی توالتها می توان از مواد ضدعفونی کننده مثل شیر آهک استفاده شود .
- Ø در موقع توزیع غذای افطار و سحر حتی الامکان از ظروف گیاهی یکبار مصرف و همچنین سفره های یکبار مصرف استفاده نمایید .
- به منظور جلوگیری از بروز حوادث، بانیان مساجد از ایمن بودن وسایل و تجهیزات برقی ، گازی و نفتی اطمینان حاصل نمایند .
- Ø از فراهم بودن وسایل اطفاء حریق و یا شارژ کپسول های آتشنشانی اطمینان حاصل شود
- ظروف مورد استفاده را پس از پایان مراسم با مواد شوینده ، کاملا” شسته و آبکشی نموده و به منظور جلوگیری از دسترسی حشرات و آلودگی توسط گرد و خاک آنها را در کمد یا کابینت درب دار بگذارید
- Ø در صورت استفاده از قندان ، از نوع درب دار آن استفاده شود تا بتوان از آلودگی قند توسط عوامل آلوده کننده مانند مگس جلوگیزی نمود .
- Ø می توان برای شستشوی استکانها و نعلبکی ، آنها را در ظرفی ریخته و در داخل آن به ازاء هر ۵ لیتر آب یک قا شق مرباخوری پرکلرین اضافه شود و پس از حدود ۳۰دقیقه آنها را ضدعفونی نموده و جرم استکانها را برطرف سازید.
- با آرزوی قبولی طاعات و عبادات کلیه معتکفین عزیز در این ماه پربرکت
