مضرات مصرف نوشابه های گازدار

مضرات مصرف نوشابه های گازدار
امـروزه مصرف نوشابه‌های گازدار به‌طور فزاینده ای در میان مـردم دنیا بخصوص ایرانیان که رکورددار مصرف این ماده هستند رایج شده است.؛ به‌طوری که آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف نوشابه‌های گازدار برای هر ایرانی ۴۲ ‌لیتر در سال است، در حالی که استاندارد جهانی آن ۱۱‌الی‌۱۲لیتر در سال می باشد؛

انسان از دیر باز به‌دنبال نوشیدنی‌هایی متنوع با طعم ‌های مختلف به‌غیراز آب بوده است، چنان که با پیشرفت صنعت نیز این نوشیدنی‌ها با بسته‌بندی‌های مختلف بهداشتی با ماندگاری طولانی به بازار آمده و در دسترس مردم قرار گرفته است و با این تنوع حق انتخاب را برای مردم بالا می‌برد.اما می‌بینیم که متأسفانه در جامعه کنونی ما از بین تمام نوشیدنی‌های تولید شده، نوشابه‌های گازدار طرفداران فراوانی را به‌خود اختصاص داده است؛ به‌طوری که آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف نوشابه‌های گازدار برای هر ایرانی ۴۲ ‌لیتر در سال است، در حالی که استاندارد جهانی آن ۱۱‌الی‌۱۲لیتر در سال می باشد؛ غافل از اینکه ماده مؤثر کوکاکولا یعنی اسید فسفریک نوشابه، عامل اصلی افزایش روزافزون پوکی استخوان است. همچنین به طور معمول، افرادی که به مصرف این نوشابه‌ها روی می‌آورند مصرف شیر و فراورده‌های مشابه آن را کاهش می‌دهند. همین امر باعث می‌شود افرادی که این نوشابه‌ها را مصرف می‌‌کنند، کمتر از آنهایی که این نوشابه‌ها را مصرف نمی‌کنند کلسیم به بدنشان برسد. این موضوع به‌ویژه برای دختران جوان که نیاز به کلسیم زیاد دارند، در آینده می‌تواند مشکل ساز باشد.

برخی از مضرات مصرف نوشابه‌های گازدار:

۱) پـوسیدگی دندان‌ها: تمام نوشابه‌های گازدار خاصیت اســیدی داشته و سبب فرسایش مینای دندان‌ها می‌شوند. همچنین میزان قند بالای اینگونه مـحــصولات پوسیدگی دندان‌ها را تسریع می‌کند.

۲) چاقی: نوشابه‌های گازدار عمدتا از آب تصفیه شده، افزودنی‌های مصنوعی و شکر تصفیه شده تهیه می‌شوند، بنابراین فاقد هرگونه ارزش تغذیه‌ای بوده و تنها به خاطر میزان قند بالایشان دارای کالری زیادی هستند که سبب چاقی در فرد مصرف‌کننده می‌شوند. در نوشابه‌های رژیمی نیز به جای شکر معمولی از آسپارتام استفاده می‌کنند که ضمن آنکه یک ماده اشتهاآور است برای سلامتی نیز مضر بوده و مصـرف آن میگرن، سرگیجه و کاهش توان حافظه را به‌دنبال خواهد داشت.

۳) سوء هاضمه و نفخ: PH نوشابه‌های گازدار بین ۵/۲ تا ۵/۳ است که موجب پدید آمدن محیطی اسیدی در معده می‌شوند. در کل مسیر سیستم گوارش، تنها معده قادر به مقاومت در برابر چنین محیط اسیدی‌ای است. اما در دیگر اعضای سیستم گوارش بدن مانند دهان، گلو و مری درپی‌مصرف نوشابه‌های گازدار محیط اسیدی‌ ناهنجاری ایجاد می‌شود. چراکه مخاط دهان، گلو و مری بسیار در برابر اسید حساس و آسیب‌پذیر هستند.

اسید فسفریک موجود در این نوشابه‌ها نیز با رقابت با اسید هیدروکلریک معده عملکرد صحیح معده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هنگامی که معده ناکارآمد می‌شود غذای مصرفی گوارش نیافته باقی مانده و سبب سوء هاضمه و نفخ می‌شود. افرادی که از زخم معده و سوزش سر معده رنج می‌برند باید از مصرف نوشابه‌های گازدار جدا خودداری کنند.

۴) آسیب به کلیه‌ها: هنگامی که میزان اسید فسفریک خون افزایش می‌یابد کلیه‌ها قادر به‌دفع سریع آن نیستند، بنابراین فشار مضاعفی روی کلیه‌ها تحمیل می‌شود. مصرف نوشابه‌های گازدار سبب می‌شود تا کلسیم از استخوان‌ها برداشته شده و درون خون جریان یابد. این امر موجب رسوب کلسیم اضافی در کلیه‌ها شده که در نهایت منجر به سنگ کلیه می‌شود.

۵) تأثیرروی پوست: نوشابه‌های گازدار فاقد هرگونه مواد معدنی و ویتامین ها هستند. افرادی که نوشابه مصرف می‌کنند معمولا مصرف آبمیوه، شیر و حتی آب را کاهش می‌دهند و بدن خود را از ویتامین‌ها و موادمعدنی که برای سلامتی پوست ضروری هستند محروم می‌سازند، بنابراین پوستشان بیشتر دچار چین و چروک می‌شود.

۶) تأثیر روی استخوان‌ها: اسید فسفریک موجود در نوشابه‌های گازدار ماده‌ای بسیار سمی است. در صنعت از اسید فسفریک به‌عنوان سختی‌گیر آب استفاده می‌شود. به این طریق که اسید فسفریک سبب زدودن کلسیم و منیزیم از آب سخت می‌شود. اسید فسفریک در بدن نیز دارای عملکرد مشابهی است؛ یعنی یون کلسیم را از استخوان‌ها برداشته و پوکی استخوان‌ها را سبب می‌شود.

۷) تأثیر کافئین: به نوشابه‌های گازدار عمدتا کافئین افزوده می‌شود.کافئین موجود در نوشابه‌های گازدار با سرعت بیشتری نسبت به دیگر نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه و چای جذب بدن می‌شود. کافئین علائم پیش از قاعدگی را در خانمها تشدید کرده و ضمن ایجاد کم آبی در بدن، موجب بروز اضطراب، افزایش فشار خون و برهم خوردن نظم خواب می‌شود. همچنین قند وکافئین موجود در نوشابه‌های گازدار از عوامل تشدید بیش‌فعالی در کودکان هستند. مواد قندی بالای نوشابه‌های گازدار علاوه بر موارد گفته شده آن موجب چاقی وگاز کربنیک آن می‌تواند موجب اختلال در هضم غذا شود.

توصیه ها: به خاطر داشته باشید که بیماری‌ها یک‌شبه پدیدار نمی‌شوند، بلکه طی سال‌ها بر اثر پیروی از رژیم‌های غذایی نامناسب ایجاد می‌گردند. بنابراین مصرف نوشابه‌های گازدار را به حداقل ممکن رسانده و در عوض به نوشیدن دوغ،آب وآبمیوه‌های طبیعی روی آورید. هرگاه هم که هوس مصرف نوشابه‌های گازدار را کردید حتما از نی استفاده کنید تا از تماس مستقیم نوشابه با دندان‌ها خودداری کرده باشید.

تهیه و تنظیم: اعظم شریعتی، کارشناس آموزش بهداشت شبکه بهداشت و درمان شهرستان جم