با شروع فصل سرما و آغاز سال تحصیلی جدید و همچنین بازگشایی مهد کودکها، احتمال آلودگی کودکان مهدها و دانش آموزان مدارس به بیماری شپش سر یا پدیکلوزیس بالا می رود.
۱) شپش سر چگونه منتقل می شود؟
این حشره به دنبال تماسهای نزدیک بین فردی یا هنگامی که افراد خانواده در فصول سرد برای تامین گرما لباس بیشتری می پوشند و ….
۱) شپش سر چگونه منتقل می شود؟
این حشره به دنبال تماسهای نزدیک بین فردی یا هنگامی که افراد خانواده در فصول سرد برای تامین گرما لباس بیشتری می پوشند و یا در مکانهایی که به صورت دسته جمعی زندگی می کنند، از شخصی به شخص دیگر انتقال می یابد. همچنین استفاده از لوازم شخصی فرد آلوده، مانند لباسها، پتو، ملحفه، شانه، برس، حوله، کلاه (اعم از کلاه اسکیت و …)، روسری و …. عامل انتقال بیماری به صورت غیر مستقیم می باشد.
ابتلا به بیماری شپش سر در تمامی جوامع و طبقات فرهنگی و اقتصادی ممکن است مشاهده گردد. زیرا این بیماری بیشتر از آنکه به رعایت بهداشت فردی اشخاص، مرتبط باشد، به میزان بهداشت جامعه بستگی دارد. یعنی ممکن است فردی بهداشت فردی خوبی داشته باشد، اما در صورت تماس با فردی که بهداشت فردی خوبی ندارد مبتلا به بیماری گردد. نکته ای که برای والدین در این میان حائز اهمیت است، آن است که در صورت ابتلای فرزندشان به پدیکلوزیس (شپش سر) دچار ترس و واهمه نشوند و از پنهان کردن این موضوع خودداری نمایند و مسؤولان مدارس را در جریان این امر قرار دهند. زیرا این یک مشکل بسیار معمولی و کاملا قابل درمان بوده و باید خانواده‌ها به نحوه خاصی که به آنها توصیه می‌شود به مداوای کودکان خود بپردازند و بعد از کامل شدن دوران درمان، کودکان خود را به مدارس و یا مهد کودک بازگردانند .
۲)انواع شپش:
شپش ها را جزء حشرات بدون بال به حساب می آورند که قدرت پریدن و جهش ندارند. این حشرات بر حسب شکل ظاهری و محلی که در انسان ایجاد بیماری می کنند، به ۳ دسته شپش سر، تنه و عانه (ناحیه تناسلی) تقسیم می شوند. لکن شپش سر شایع تر از دو نوع دیگر است و معمولا در دختر بچه ها دیده می شود، ولی در پسربچه های با موهای بلند نیز می تواند ایجاد بیماری نماید. این حشره توانایی پریدن ندارد و با وجود داشتن ۶ پا، در هر یک از پاها که توسط شانه و یا … دچار شکستگی شود، می میرد.
شپش سر بیشتر در ناحیه پشت سر و پشت گوش ها ایجاد بیماری می کند، علامت این عارضه، خارش شدید و بدون علت سر است که بر اثر خارش شدید گاهی اوقات ممکن است عفونت پوستی و زرد زخم ناحیه پشت سر و پشت گوش هم ایجاد شود.
فرد مبتلا اگر به موقع به پزشک مراجعه و خود را درمان کند و از اقدامات پیشگیرانه بهره ببرد، از انتقال آن به دیگران جلوگیری می شود، ولی متاسفانه به علت کم توجهی، وقتی فردی مبتلا می شود، در محیط مدرسه یا کار، به راحتی این حشره را به دیگری منتقل نموده و زمانی متوجه شپش سر می شود که دچار خارش های شدیدی شده و چند ماه از بیماری اش گذشته و ده ها نفر را مبتلا کرده است
شپش تنه معمولا در کسانی که لباس خود را دیر به دیر عوض می کنند، دیده می شود. لذا تقریبا نادر است و شپش ناحیه عانه هم مانند شپش تنه به ندرت دیده می شود.
۳)نحوه تشخیص و درمان آلودگی به شپش سر:
شپش ها به راحتی درمان می شوند. این درمان ساده می تواند از انتقال بیماری جلوگیری کند و برای این کار، همه اعضای خانواده باید درمان شوند.
برای درمان شپش سر نیازی به تراشیدن موی دختران نیست و به راحتی با یک شامپو می توان آن را برطرف کرد، علامت تشخیص دهنده این عارضه، خارش های ناحیه سر است و هنگام معاینه موی سر این بچه ها، زواید سفید رنگی به نام رشک به موی آن ها چسبیده است که در واقع تخم شپش است و فرق آن با پوسته یا شوره ی سر این است که این رشک به مو چسبیده و با فشار دادن از موی سر جدا نمی شود، ولی برعکس، پوسته سر به راحتی توسط دست جدا می شود .برای درمان شپش سر، شامپوهایی به نام پرمترین(لیندان) استفاده می شود که پس از استحمام سر در حمام، بایستی تمامی مو و پوست سر را به آن آغشته و ۵ تا ۱۰ دقیقه روی سر گذاشته و بعد شسته شود. همچنین این عمل، ۷ تا ۱۰ روز پس از مصرف اولیه، بایستی یک بار دیگر تکرار شود. مصرف این شامپو در کودکان زیر ۶ سال و مادران بادار ممنوع است و برای آن ها با تجویز پزشک، باید از شامپو های جدیدتری استفاده کرد. همچنین در موقع استفاده از این شامپو، بایستی مراقب باشید که شامپو وارد چشم، گوش و دهان و بینی بیمار نشود. تکرار مصرف شامپو پس از یک هفته برای از بین بردن تخم های چسبیده به مو لازم است، همچنین توصیه می شود یک روز پس از مصرف شامپو، موهای سر را با سرکه سفید خیس نموده و با شانه های دندانه ریز، تخم های شپش را از سر خارج نمایید.
۴)نحوه پاکسازی محیط خانه:
پاکسازی محیط خانه همزمان با درمان فرد باید صورت پذیرد. (شپش سر معمولا در خارج از سر میزبان بیشتر از یک روز زنده نمی ماند) اما به هر حال موارد زیر جهت اطمینان اطمینان توصیه می گردد:
- شستن لباسهایی که اخیرا استفاده شده از قبیل حوله، رختخواب و مانند آن در آب جوش، لباسها و پارچه ها باید حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در آب داغ بمانند.
- فرش ها، موکت ها و روکش ماشین بایستی با جارو برقی پاک شوند.
- عروسک یا اسباب بازیی که کودک مبتلا با آن می خوابد، بایستی به شیوه بالا شستشو شود.
- اگر تمایل به شستن بعضی از اجسام ندارید و یا برخی از اجسام، قابل شستشو نیستند، باید به مدت ۲ هفته در یک کیسه پلاستیکی دربسته نگهداری شوند.
- شانه سر، برس، گل سر، گیره و سایر اشیاء همگی با آب داغ باید شسته شوند.
- درمان کامل با نظر پزشک انجام پذیرد و ۸-۱۰ روز بعد از درمان، دانش آموز مجددا باید معاینه شود تا در صورت وجود آلودگی فعال یا مقاوم، درمان فعلی عوض یا تکرار شود.
- استفاده از حشره کش ها در این مورد توصیه نمی شود.
۵)چه زمانی مجازیم کودک خود را به مدرسه و یا مهد ببریم؟
بعد از یک بار استفاده از شامپو قدرت انتقال شپش از بین می رود، بنابراین پس از مصرف شامپو، رفتن فرزند شما به مدرسه و مهد کودک بلامانع است و نیازی نیست از رفتن کودک به مدرسه و مهد کودک جلوگیری کرد.
