علائم و نشانه های احتمالی ابتلا به سرطان (ادامه از قسمت اول)

در مطالب گذشته به تعریف سرطان و برخی عوامل خطر احتمالی ایجاد کننده آن اشاره کردیم. حال در این قسمت، قصد داریم شما را با برخی علائم و نشانه های ابتلا به سرطان و انواع روشهای غربالگری سرطان در تشخیص زودرس و درمان سریع آن آشنا کنیم:

سرطان علائم زیادی دارد که برخی از آنها در زیر آمده‌اند، اما به خاطر داشته باشید که در بیشتر مواقع، این علائم، به معنی وجود سرطان نیستند. همچنین ممکن است این علائم به دلیل وجود یک تومور خوش‌خیم یا دلایل دیگری باشند که تنها پزشک می‌تواند در این مورد پس از انجام آزمایشات تشخیصی لازم، نظر بدهد. بنابراین شخصی که این علائم یا تغییرات دیگری در او مشاهده شود باید قبل از هرگونه پیش داوری، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند تا بیماری وی تشخیص داده و در اسرع وقت درمان شود.

همچنین معمولاً سرطان در مراحل اولیه درد ندارد؛ بنابراین با مشاهده برخی از علائم ذیل فوراً به پزشک مراجعه کنید و صبر نکنید تا درد شروع شود:

• وجود توده یا ضخیم‌شدگی در پستان یا دیگر قسمت‌های بدن
• رشد خال جدید یا تغییراتی در خال قدیمی
• زخمی‌که التیام نمی‌یابد
• خشونت در صدا یا سرفه‌ای که از بین نمی‌رود
• تغییراتی در اجابت مزاج یا دفع ادرار
• ناراحتی پس از خوردن غذا
• وجود مشکلاتی در بلع
• افزایش یا کاهش بی دلیل وزن
• ترشحات یا خونریزی‌های غیر منتظره
• احساس ضعف یا خستگی شدید

انجام آزمایشات غربالگری:

برخی از سرطان‌ها را می‌توان پیش از آنکه در بدن علائمی‌ ایجاد کنند تشخیص داد. انجام آزمایشات برای تشخیص سرطان (یا شرایطی که ممکن است منجر به سرطان شود) را در مورد افرادی که علائمی ‌از سرطان، هنوز در آنها ظاهر نشده است، را آزمایشات غربالگری می‌نامند.

انجام آزمایشات غربالگری می‌تواند در تشخیص و درمان زود هنگام برخی از سرطان‌ها به پزشکان کمک کند و به‌طور کلی، اگر سرطان زود تشخیص داده شود درمانش آسان‌تر و مؤثرتر خواهد بود.

از آزمایشات غربالگری اغلب در تشخیص سرطان‌های پستان، رحم، روده بزرگ و راست‌روده، بسیار استفاده می‌شود:

• در مورد سرطان پستان: ماموگرافی (عکس‌برداری از پستان با اشعه ایکس) بهترین ابزار پزشکان برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. ماموگرام (Mammogram)، تصویری از سینه است که به‌ وسیله اشعه ایکس گرفته می‌شود. به بانوان بالای چهل سال توصیه می‌شود حداقل هر یک یا دو سال یک بار ماموگرام انجام دهند. بانوانی که خطر ابتلایشان به سرطان پستان از حد متوسط بالاتر است، بهتر است درباره انجام ماموگرام پیش از ۴۰ سالگی و تعداد دفعات آن‌ با پزشک خود مشورت کنند.
• در مورد سرطان گردن رحم: از آزمون پاپ‌اسمیر برای بررسی سلول‌های گردن رحم استفاده می‌شود؛ پزشک ابتدا از سلول‌های گردن رحم نمونه‌برداری می‌کند و سپس در آزمایشگاه این نمونه برای تشخیص سرطان، یا تغییراتی که ممکن است به سرطان منجر شود (از جمله تغییراتی که ممکن است بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی – مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان گردن رحم- ایجاد شده باشد )، بررسی می‌شود. بانوان باید سه سال پس از ازدواج و یا پس از ۲۱ سالگی (در صورت داشتن روابط زناشویی)، آزمون پاپ‌اسمیر را انجام دهند. بیشتر بانوان باید دست کم هر سه سال یکبار این آزمایش را انجام دهند.
• در مورد سرطان روده بزرگ و راست‌روده: آزمون‌های غربالگری زیر برای تشخیص پولیپ ، سرطان یا دیگر ناراحتی‌های روده بزرگ و راست‌روده،مورد استفاده قرار می‌گیرد. افراد بالای ۵۰ سال حتماً باید مورد آزمایشات غربالگری قرار گیرند؛ افرادی هم که خطر ابتلایشان به سرطان روده بزرگ و راست‌روده، بنا به دلایل وراثتی و …. بالاتر از حد متوسط است، بهتر است پیش از ۵۰ سالگی، درباره انجام این آزمایشات و دفعات آن با پزشک خود مشورت کنند.

*آزمون خون مخفی مدفوع (Fecal Occult Blood Test): گاهی اوقات توده سرطانی یا پولیپ، خونریزی می‌کند. این آزمایش می‌تواند مقادیر بسیار اندک خون را در مدفوع مشخص کند.

*آندوسکوپی سیگمویید: در این روش، پزشک داخل راست‌روده و قسمت تحتانی روده بزرگ را با یک لوله مخصوص به نام سیگمویدوسکوپ معاینه می‌کند؛ معمولاً پزشکان می‌توانند با این لوله پولیپ‌ها را هم بردارند.

*آندوسکوپی روده بزرگ (کولنوسکوپی): در این روش، پزشک داخل راست‌روده و تمام روده بزرگ را با استفاده از لوله مخصوص و بلندی به نام کولنوسکوپ معاینه می‌کند. پزشکان در این روش هم می‌توانند پولیپ‌ها را بردارند.

*تنقیه باریوم با وضوح دوگانه (Double-contrast Barium Enema): این آزمایش شامل چندین بار عکسبرداری با اشعه ایکس از روده بزرگ و راست‌روده است؛ ابتدا بیمار را با محلول باریوم تنقیه کرده سپس هوا را به درون راست‌روده پمپاژ می‌کنند. وجود باریوم و هوا در روده‌ها موجب بالا بردن کیفیت عکس‌ها می‌شود.

*معاینه راست‌روده با انگشت (Digital Rectal Exam): معاینه راست‌روده معمولاً یکی از معاینات اولیه بالینی است. پزشک متخصص دستکشی طبی به دست کرده، آن را چرب می‌کند و با انگشت به معاینه درون مقعد می‌پردازد تا نواحی غیرعادی را شناسایی کند. معاینه راست‌روده با انگشت فقط امکان معاینه پایین‌ترین قسمت راست‌روده را می‌دهد.

ممکن است در خصوص سایر سرطانهای شایع کشوری، آزمایشات غربالگری دیگری نیز وجود داشته باشد، اما فعلا مرسوم نیست و هر فرد با توجه به شرایطی که دارد، می تواند به منظور آگاهی از کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، با پزشک خود مشورت نماید. همچنین در ارتباط با انجام برخی از آزمایشات فوق به خاطر داشته باشید که پزشکان قبل از توصیه به انجام این آزمایشات، عوامل و شرایط بسیاری را در نظر می‌گیرند، از جمله ‌میزان خطر ابتلای فرد به انواع خاصی از سرطان، سن، سوابق پزشکی، سلامت عمومی، سابقه خانوادگی و شیوه زندگی فرد. علاوه بر این، پزشکان زیان‌های جانبی آزمایشات غربالگری را نیز مدنظر قرار می‌دهند و در صورت نیاز، فرد را برای انجام آزمایشات غربالگری مورد نیاز ارجاع می دهند.

گردآوری و تلخیص از: موسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری از سرطان

اخبار مرتبط:

راهنمای پیشگیری و مقابله با انواع سرطانهای شایع کشوری (به بهانه هفته ملی مبارزه با سرطان):