پیشینه فرهنگی صیدی
می توان گفت که مؤسس آبادی صیدی مرحوم حاج عبدالعلی جد بزرگ خاندان جم رتبه و رفیعی بوده است. ایشان با احداث فاریاب معروف صیدی و به جریان انداختن قنات و کشاورزی، باعث رونق روستای صیدی در دوران معاصر می گردد. همچنین در زمان فرزند ایشان (حدود ۱۲۰ سال پیش)، مجلس روضه خوانی در این روستا توسط فرزند ایشان، حاج محمد (معروف به حاج محد) بنا نهاده می شود.
از قدیم روستای صیدی کانون فرهنگ و ادب منطقه بوده است. این محل زادگاه شاعر برجسته اهل بیت مشهدی علی رفیعی می باشد. ایشان دوبیتی های نغزی دارد که در کتب دشتی و دشتستان و آثار شعرای استان بوشهر، به چاپ رسیده است. از چهره های برجسته دیگر می توان حاج بابا (عبدالعلی) جم رتبه، نام برد که اهل تاریخ و جغرافیا بوده و تاریخ منطقه را به خوبی می شناخته است. مرحوم حاج عبدالحسن جم رتبه برادرزاده ایشان، که خود از مورخان و ادیبان بزرگ منطقه بوده، نزد ایشان تلمذ نموده است. ایشان نیز در منطقه از بانیان خیر بوده است. از بناهای ایشان یکی مسجدالزهرا است که آن را در سال ۱۳۷۵ تأسیس می نماید.
مرحوم حاج عبدالحسن جم رتبه پس از آن در سال ۱۳۷۶ تعزیه صیدی را راه اندازی می نماید. ایشان پیشنهاد تشکیل شورای تعزیه می دهد طوریکه جهت مردمی شدن تعزیه و استقبال هر چه بیشتر، اشخاصی از روستاها و آبادی های اطراف در این شورا حضور داشته باشند. ایشان به لحاظ تأمین مالی متقبل هزینه های مربوط به برگزاری مراسم می شود اما بهتر می دانست که پای بقیه روستاها هم در کار باشد. پس از آن، جهت برگزاری تعزیه شورایی متشکل از نمایندگان روستاهای اطراف (حاجی آباد، کوری، منظر، بابامبارکی، قائدی، هنگدان در کنار صیدی) تشکیل شد و کارهای مربوط به آماده سازی تعزیه مثل انتخاب نسخه خوان، جمع آوری وسایل و تجهیزات و جذب کمک های مردمی را بر عهده گرفت.
بناهایی مثل خانه بهداشت، تأسیس مدرسه و وقف موقوفه های متعدد شامل نخل (که البته امروزه از میان رفته) و زمین از دیگر بناهای خیر در این روستا بوده است. زمین تعزیه فعلی بخشی از موقوفه های مرحوم حاج شیخ عبدالله، پدر مرحوم حاج عبدالحسن جم رتبه بوده از روحانیون بسیار بااخلاص منطقه بوده است. ایشان در آن دوران که منطقه جم در اوج اختلافات پرتنش قومی بوده، با اینکه پسر ارشد خانواده بوده و توقع می رفته که اسلحه به دست بگیرد و علیرغم تهدید پدرش مبنی بر محروم کردن ایشان از ارث، آن را بی اهمیت دانسته و این مسایل را رها کرده و به دنبال تحصیل می رود. حتی با توجه به ازدواجش در منطقه از ایشان می خواهند که در اینجا بماند اما تنها یک روز بعد از ازدواجش به کربلا می رود. آن وقت که در کربلا به سراغش می روند و از چرایی رفتنش می پرسند، می گوید که نمی تواند به این شکل در منطقه بماند و اشاره می کند به اموالی که به همسرش داده اند که از نظر ایشان از طریقی که به ایشان رسیده اموال مناسبی نبوده است. سپس ایشان را راضی می کنند که بجای آن اموال، اموالی که از نظر شرعی مشکلی نداشته باشد به ایشان بدهند. نهایتاً ایشان با این شرط که شش ماه درس بخواند و شش ماه در منطقه باشد به منطقه برمی گردد. پس از آن به همین صورت مرتب بین منطقه و نجف و کربلا در رفت و آمد بوده است. ایشان با اینکه قریب به درجه اجتهاد درس خوانده بود اما هرگز تمایلی به مطرح شدن نداشته است.
واعظان و نوحه خوانان
تقریباً از ۴۰ سال پیش به آن طرف، همه عزاداری های روستاهای صیدی، کوری منظر و حاجی آباد در یک حسینیه در صیدی (جایگاه فعلی حسینیه ابوالفضل) برگزار می شده است. در قدیم در ابتدای مجلس ذکر می گرفتند که نوعی اعلام عمومی برای برگزاری مراسم بود. بعد از آن مانند دیگر مجالس عزاداری سنتی در جم به ترتیب نوحه، پیش خوانی، روضه الشهدا و یا جوهری (کتاب طوفان البکاء) می خواندند. این کتاب به خاطر آهنگ های متنوع و حزن آور استقبال زیادی به همراه داشت.
در حال حاضر، واعظ مسجد الزهرا، آقای شیخ علی رضایی است. سال های قبل، حاج شیخ اسدالله عندلیب واعظ منبر بوده است. قبل از آن، برادر ایشان مرحوم حاج شیخ غلامحسن عندلیب برای مدت طولانی واعظ منبر بوده است. پیش از آن، پدر آنها ملا محمد هم واعظ مجلس بوده است.
مرحوم حاج عبدالحسین رفیعی، جوهری می خوانده است. ایشان همچنین از تعزیه خوانان معروف منطقه بوده که به خوبی نقش علی اکبر را اجرا می کرده است. مرحوم حاج عبدالرضا جم رتبه برادر ایشان روضه الشهدا را می خواند. ایشان آنقدر با اخلاص و احساس این کتاب را می خواند که اشک ایشان نوشته های آن کتاب خطی را پاک کرده بود. مرحوم مشهدی عباس پیش بین پدر زایر حسین پیش بین که امروزه نوحه خوان و تعزیه خوان است از ذاکران، نوحه خوانان و پیش واقعه خوانان مجلس صیدی بوده است.
آقای محمدجواد رفیعی از نوحه خوان فعلی این مجلس است که از تعزیه خوانان قابل قبلی منطقه بوده که نقش حضرت عباس در مرکز بخش و صیدی بسیار خوب اجرا می کرد. ایشان متأسفانه مدتی است که تارهای صوتی شان دچار مشکل شده است و نتوانسته است ادامه بدهد. با این حال در بخش آموزش تعزیه، ایشان همچنان از ارکان این مراسم می باشد. آقای محمد کمالی و علی شریفی نوحه خوان هستند. آقای علی نقی جم رتبه نوحه و پیش خوانی می خواند. آقای عبدالله رفیعی فرزند مشهدی علی رفیعی (شاعر) نوحه می خواند. برادر ایشان حاج حسین هم که نقش امام در تعزیه ایفا می کرده (قبل از آقای موسوی)، حدود ۳۰ تا ۴۰ سال پیش در حسینیه ابوالفضل روضه می خوانده است و در این مجلس هم گاهی روضه می خواند.
آقای سیاوش کشفی از خوش صداهای صیدی است که علاوه بر اجرای نقش های مختلف تعزیه (زینب، عابس و شوذب)، نوحه خوان، پیش خوان، روضه و جوهری خوان مجلس بوده و مؤذن مسجد نیز بوده است.
حاج حسین کشاورز از دیگر نوحه خوانان این مجلس بوده و سال ها پیش روضه می خوانده است. ایشان همچنین در تعزیه نقش حضرت عباس، علی اکبر و مسلم بن عقیل ایفا می کرده است. آقای محمدرضا جم رتبه فرزندحاج عبدالرضا نوحه و پیش خوانی می خواند و در تعزیه هم نقش اجرا می کرده است.
ضیافت روضه
به لحاظ تأمین مالی هزینه های حسینیه و ضیافت روضه، بخشی از آن توسط موقوفه ای که مرحوم حاج عبدالحسن جم رتبه در نظر گرفته بوده تأمین می شود و بخش دیگر آن از طریق ادای نذرهایی است که مردم در شب های مختلف مراسم دارند. در این مکان تا ۱۳ شب محرم ادامه دارد. آماده سازی غذا به کمک زنان محل و نظارت دو نفر از اشخاص مسجد در آشپزخانه مسجد صورت می گیرد.
همچنین قابل ذکر است که در روستای صیدی علاوه بر مراسم مسجدالزهرا دو مجلس روضه خوانی دیگر برقرار است: یکی در حسینیه ابوالفضل که قدیمی ترین مکان است و دیگری در آبادی عباس آباد کنار میدان تعزیه. علاوه بر این مراسمات، در این روستا هیأتی به نام دلدادگان نینوا دو سالی است که به راه افتاده و طی آن هیأت های مختلف زنجیر زنی و سینه زنی از نقاط مختلف منطقه برای اجرا به این محل مراجعه می کنند.
در پایان از استاد ارزشمند اخلاق، ادب و هنر، آقای حمید جم رتبه به خاطر ارایه اطلاعات ارزنده به سایت آوای جم تقدیر و تشکر می شود.
عکاس: اسدالله آذین خواه
با عرض سلام وادب خدمت جناب کمالی عزیز
صیدی یکی از محله های پرتنش وپرحاشیه موجود در جم میباشد که خیلی از آنها رفتارهایی عقده ای برای پررنگ جلوه دادن نام صیدی میکنند وخود را برتر از دیگر مردم روستا ها میدانند …آنها فقط فخر فروشی بلدند درنوع خود آدمای بسیار جالبی هستن .اینقدر عقده نام صیدی را دارند که مدرسه ای در دل کوری مهیا شد وبنام صیدی تمامش کردن .از اهالی محلشون وفات کنند مینویسند (مراسم در مقبره ماهرویان صیدی?هاشا)در مورد مراسم تعزیه خوانی روستای صیدی هم باید درنظر گرفت فقط۵درصد از نقش آفرینان متعلق به این روستا میباشد مابقی در روستای کوری ویا دیگر ابادیهای جم میباشد حامیان و برگزار کنندگان اغلب از روستای کوری منظر میباشند اما به دلیل تعصب کورکورانه بعضی از افرادی که در صیدی زندگی میکنند هرگز تشکری از بزرگان وافرادی که خدمت میکنند بعمل نمی اید …حاشا از این جماعت کوفی
در صیدی به دنبال چه هستی …بعصی حرف هارو نمیشه تو دنیای مجازی گفت .
تا بحال از میزان رضایت مردم این چند محل از بزرگان صیدی که شما آنها را چهره ای بزرگ میپنداری اطلاعی کسب کردی ؟؟؟؟؟؟پای صحبت های پیرمردی چوپان بنشین تا واقعیت جوانیش را برایت توضیح دهد بخاطر چه کسی تباه شد
افسوس که دیر شد وگرنه باید رفت پای دردل های کسی نشست که یه عمر بخاطر بی عدالتی همین بزرگان تا آخر عمر وتا لحظه مرگ تنها ماند ونسلی از خود بجا نگذاشت …..میگن ادما رو وقتی که به قدرت میرسند بهتر بشناس .
از شورا اسبق صیدی که بی گناه مارو به پاسگاه معرفی کرد
داری صحبت از فرهنگ وقدمت میکنی در دیدگاه شما فرهنگ به چه چیزی می گویند .
نشانه های از آن بیان کنید تا ما هم ببینیم …وچه بسا مسائل …
در عجبم از این مردم
بهتر بیندیشیم
جناب اسد اقای کمالی انگار شما با عقده زیادی صحبت میکنی سعی کن حرفات با تحقیق بنویسی وبازیچه ی دست این و ان نباشی این چند روستایی که شما هم جزو اون میباشی در سالهای قدیم تر به نام صیدی شناخته میشدند همانطور که خودتان فرمودید نام صیدی بردن از قدیم بوده وتمام محله های اطراف هم به همین نام خوانده میشده خیلی از همین کسانی که الان ادعای شخصیت میکنند روزگاری چوپان یا کشاورز بودن که با تلاش و همت خودشان به مراتب بالاتر و بهتری رسیدن وعده ای هم دل به همان شغل خوش میکردندو حاضر به ترک یا تعغیر شغل خود نبودند ان شاالله سالهای اینده شاهد برگزاری تعزیه در روستای کوری با حضور مردم خوش فکر و بلند همت کوری باشیم تا تنشی با روستای صیدی به وجود نیاید
به نظر بنده تعصب داشتن به عقیده، شخص، مذهب، ملیت، محل و غیره (مثلا تیم پارس جنوبی جم) در کل چیز بدی نیست و اتفاقاً مادامیکه مایه توهین یا تحقیر دیگران نشود امر خیلی مثبتی است. در این صورت تعصب به آدم انرژی و انگیزه مضاعف می دهد که برای عقیده، مذهب یا محل خود بیشتر تلاش کند تا به کارهای بزرگ ختم بشود.
در مورد این مطلب هم باید بگویم که این کوچک در طول تمام مصاحبت هایی که با بزرگان منطقه جهت جمع آوری اطلاعات عزاداری و محل های عزاداری در روستاها و شهرهای شهرستان داشته ام، هیچ جا جمله ای از برتربینی شخصی یا روستایی یا حسینیه ای نسبت به همتایان دیگر نشنیدم. بلکه برعکس، همگی با بزرگ منشی خود خاضعانه تنها واقعیت های محل و اشخاص خود می گفتند.
البته در این سلسله نوشتارها مقصود اصلی معرفی محل های مقصد نیست بلکه تمرکز بر مراسم عزاداری و اماکن روضه خوانی است که همه متعلق به سرور و سالار شهدا امام حسین (ع) است و قطعا جای فخر و عظمت طلبی برای کسی نیست.
جناب محمدخان ..من جز حقیقت چیزی بیش ننوشتم شما اگر مشکلی نداشتی به خودتان نمیگرفتید پیشینه وقدمت کوری منظر از صیدی بیشتراست یا کمتر به من ربطی ندارد اما به چه حقی زحمات مردم آبادی مارو نادیده میگیرید اگر بزرگان صیدی بزرگ شدن به من نگو چطور بزرگ شدن .نفست جای گرم بالا میاد خودتم خوب میدانی چگونه چنین شدن چرا نمیروی از مردم سوال بگیری .بعضی از اهالی صیدی در حدی خودبین هستند ….لازم به ذکراست بگم خرد عقلی بعضی ها در حدی نیست که من بخوام وقت براشون بزارم یا گفتگو کنم البته شما به خودتان نگیرید..