مراسمی که بعضی ها آنقدر در برگزاری آن به راه افراط می روند و بسیاری از خانواده ها را از نیمه دوم اسفند ماه مضطرب و نگران می کند، که چهارشنبه آخر سال به جای آن که با آتش بازی، نورافشانی و خاطره های شاد همراه باشد، تبدیل می شود به «چهارشنبه سوزی» همراه با غم و درد و غصه!
به طور حتم، آگاهی و هوشیاری خانواده ها می تواند در کاهش صدمات و آسیبهای چهارشنبه آخر سال، بسیار مؤثر واقع شود و لطمه های وارده به چشم، گوش، پوست و… ناشی از انفجار ترقه و وسایل آتش بازی کودکان و نوجوانان را به حداقل برساند.
از همین رو و برای آگاهی شما کاربران عزیز در خصوص مخاطرات چهارشنبه سوری و اقداماتی که بایستی در این روز انجام دهید تا چهارشنبه سوری مفرحی را در کنار خانواده داشته باشید، شما را دعوت به مطالعه مطالب ذیل می کنیم. خواهشمند است در صورت مطالعه این مطلب اطلاعات آن را در اختیار سایر عزیزانتان به خصوص کودکان و نوجوانان نیز قرار دهید:
- دکتر محمدحسن آموزگار فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی و عضو هیأت علمی دانشگاه درباره مخاطرات چهارشنبه سوری می گوید: مهمترین مسأله در پیشگیری از حوادث این مراسم، آگاهی والدین برای عدم استفاده فرزندانشان از مواد و وسایل آتش بازی دست ساز است. چون لوازم آتش بازی که امروز، در تمام نقاط دنیا به کار برده می شود، استاندارد سازی شده و نکات ایمنی در آن لحاظ شده است، اما مواد دست ساز چون از نظر میزان ماده منفجره کنترل نمی شود، بنابراین ضریب انفجارشان بالاست و به تبع آن ضریب ایمنی آن بسیار کاهش می یابد. به همین دلیل هم هنگام استفاده اغلب صدا و انفجار کنترل نشده ای از خود به جا می گذارد، به طوری که حتی باعث کنده شدن آسفالت خیابان یا سنگ دیوار می شود. پس به همان اندازه نیز می تواند ضایعه ایجاد کرده و برای شما و سایر عزیزانتان کشنده باشند. بنابراین حتی الامکان بایستی از به کار بردن وسایل آتش بازی دستی در این روز خودداری نمایید.
نکته دوم این است که در همه جای دنیا برای مراسم آتش بازی و جشنهای آیینی، اماکن خاصی را در نظر می گیرند و آن جا را به تمام تجهیزات برای پیشگیری از احتمالات ممکن مجهز می سازند. برای مثال اورژانس و آتش نشانی در محل مستقر است تا اگر حادثه ای رخ داد به سرعت وارد عمل شوند و به کمک مصدومین بشتابند.
لذا ما برای زنده نگهداشتن آداب و رسوم و سنتهای دیرین، برآورده کردن نیازهای روحی روانی و عاطفی قشر جوان جامعه، پیشگیری از حوادث و سوانح و… آسیبهای اجتماعی و… و سرانجام برای ایجاد زمینه شادابی و نشاط جامعه نیاز به برنامه ریزی داریم و باید محیطی سالم و ایمن را در شهر و روستای خود با همکاری مسئولین و سایر اهالی محل، برای تخلیه هیجانات طبیعی جوانان فراهم کنیم تا ان شاء ا… با هیچ حادثه ای که همراه با عوارض بسیار ناگوار است، در این ایام روبه رو نشویم.
این پزشک متخصص، با تجربه چند ساله مسؤولیت در بخش سوختگی به عوارض ناگوار و غیرقابل جبران این حوادث اشاره کرده و می گوید: در صورت بروز هر نوع حادثه ناگوار همراهان مصدوم در صورتی که با فوریتهای پزشکی آشنا نیستند و اطلاعات صحیح پزشکی ندارند، اقدام به کمک نکنند و فقط باید با ۱۱۰ و ۱۱۵ تماس بگیرند و حادثه را اطلاع دهند تا پرسنل دوره دیده و آشنا به فوریتهای پزشکی و کمکهای اولیه با تجهیزات لازم به محل حادثه برسند، زیرا در چنین موقعیتی اول باید کمک بخواهند، سپس فرد مصدوم را از محل انفجار و آتش دور کنند و در صورت امکان لوازم و وسایل انفجاری نظیر ترقه و مواد آتش زا را از محل دور کنند تا انفجار مهیب تری رخ ندهد. همچنین بایستی مصدوم را به پشت بخوابانند و پاهایش را کمی بالا نگه دارند و چیزی برای خوردن و آشامیدن به وی ندهند و در حالی که به او دلگرمی می دهند، نفس کشیدن وی را کنترل کنند و سریعتر مصدوم را به اورژانس برسانند. چنانچه لباس فرد آتش گرفته از دویدن وی جلوگیری کنند و برای خاموش شدن آتش او را وادار به غلتیدن روی زمین و نرسیدن اکسیژن به آتش کنند.
● خطر نابینایی جدی است
دکتر محمدرضا صداقت، فوق تخصص قرنیه و عضو هیأت علمی دانشگاه در این خصوص با اشاره به آمار مراجعان همه ساله مصدومان چشمی در اثر انفجار ترقه و مواد آتش زا یادآور می شود: در حوادث آتش بازی و انفجار ترقه، بیشترین و بزرگترین آسیبها ممکن است به چشمها وارد شود که عوارض غیرقابل جبران از جمله نابینایی را به دنبال دارد.
این پزشک متخصص درباره اقدامهای اولیه برای جلوگیری از عوارض وخیم تر چشمی می گوید: در مواردی که مایعاتی مانند نفت یا مواد شیمیایی به چشم پاشیده شود، باید چشم مصدوم حتماً با آب معمولی شسته شود و معمولاً این کار را در حالی که سر مصدوم داخل دستشویی گرفته شده و آب از روی آلودگی می گذرد و از صورت بیرون می ریزد باید حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه انجام شود، سپس باند یا گاز استریل روی چشم بگذارید و مصدوم را به بیمارستان برسانید.
وی تصریح می کند: در صورتی که جسم خارجی در چشم مصدوم فرو رفته باشد، اصلاً آن را دستکاری نکنید و در این وضعیت حتی شستشوی چشم لازم نیست، زیرا ممکن است فرورفتگی جسم خارجی عمیق تر شود و عوارض بدتری به جا بگذارد. فقط کافی است چشم را بدون دستکاری با یک دستمال تمیز بپوشانید و مصدوم را به اورژانس برسانید.
اگر مصدوم کودک است، به او بگویید که چشمهایش را بی حرکت نگه دارد تا از آسیب بیشتر به چشم جلوگیری شود و از همه مهمتر به فرزندان خود آموزش دهید هرگز ترقه به سمت دیگران پرتاب نکنند.
● آسیبهای شنوایی
دکتر مهدی درخشان متخصص گوش، گلو، بینی نیز درباره آسیبهای شنوایی در اثر صدای انفجار و ترقه ها توضیح داده می گوید: در صورتی که صدای انفجار بلند باشد، ممکن است که منجر به پارگی پرده گوش شود و آسیب جدی به سیستم شنوایی وارد کند و در این گونه موارد چنانچه صدای بلند و ضایعات آن منجر به پارگی پرده گوش شود باید خیلی سریع روی گوش را بپوشانید و مصدوم را به اولین مرکز درمانی برسانید که در بعضی موارد خود به خود پارگی ترمیم می شود و گاهی اوقات نیاز به جراحی می باشد.
در صورتی که بعد از صدمه دیدن گوش احساس درد کردید، احتمال وجود جسم خارجی در گوش وجود دارد که توصیه می شود هرگز آن را دستکاری نکنید و چیزی داخل گوش نکنید و بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
وی صداهای ناشی از ترقه زدن و انفجار مواد محترقه را برای سیستم شنوایی مضر دانسته و تأکید می کند: والدین فرزندان خود را از این کار منع نمایند و اجازه ندهند با آلودگی صوتی ایجاد شده توسط ترقه و فشفشه و نظیر آن فرزندشان دچار کاهش شنوایی گردند. در مواردی که ترقه کنار گوش منفجر شود، ممکن است که به عصب شنوایی آسیب برسد و درست مانند خمپاره ای که در جبهه منفجر شده و عصب گوش را صدمه میزند، همین ترقه کوچک هم می تواند به همان اندازه خطرناک باشد.
دکتر درخشان اضافه می کند: عوارض صدمه و آسیب عصب گوش، گاهی با سوت کشیدن و صدای اضافه تا پایان عمر فرد را گرفتار می سازد.
● آتش بازی غیراستاندارد
دکتر غلامرضا خزاعی متخصص پوست وعضو هیأت علمی دانشگاه نیز به جراحات پوستی ناشی از سوختگی و انفجار اشاره کرده و خاطرنشان می کند: در بازیهای چهارشنبه سوری از همه شایعتر آسیب پوست است که یا به صورت سوختگی و یا جراحات کوچک و بزرگ تا عمق پوست مجروح می شود. وسایل آتش بازی غیراستاندارد اغلب در دست بچه ها و یا بزرگترهای مصرف کننده منفجر می شوند و بسته به نوع انفجار، جراحات سطحی و عمقی ایجاد می کنند که در برخی موارد خونریزی پوست مثلاً انگشتان دست خطری جدی برای جوانان و کودکان است.
این متخصص معتقد است، در چنین مواردی که زخم ایجاد شده با خونریزی همراه است، باید برای بند آوردن خون آن روی زخم را محکم فشار دهید و دستمال تمیزی روی آن بگذارید و در حالی که به آرامی آن را می فشارید، قسمت صدمه دیده را از سطح قلب بالاتر بگیرید و اگر مصدوم کودک است، او را بخوابانید؛ چون بی حرکت بودن او به کاهش فعالیت قلب در نتیجه کاهش شدت خونریزی می انجامد. سپس به سرعت فرد حادثه دیده را به مرکز مجهز درمانی برسانید. برای سوختگیهای ناشی از آتش بازی نیز بسته به درجات سوختگی باید در مراکز اورژانس و سوختگی اقدام به درمان نمایید.
دکتر خزاعی با تأکید بر آموزش کودکان و جوانان توسط والدین و آشنا کردن آنان با خطرات بازی با مواد محترقه و آتش برای پرهیز از بازیهای پردرد سر به فروشندگان این وسایل نیز توصیه می کند با ناآگاهی و فروش مواد غیراستاندارد جان هموطنان خود به ویژه جوانان و کودکان را به خطر نیندازند.
چند توصیه کاربردی به والدین عزیز:
- ۱. فرزندان خود را از خطرات مواد منفجره و آتش زا آگاه نمایید.
- ۲٫ فرزندان خود را در برگزاری مراسم همراهی نموده و از نزدیک شدن آنها به اماکن شعله ور و خطرناک جلوگیری نمایید.
- ۳٫ به فرزندان خود بیاموزید که آتش زدن بوته ها و انداختن کپسولهای خالی حشره کش ها ، خوشبوکننده ها، آمپولها و … در داخل آتش خطرناک است و ممکن است به دلیل تحت فشار قرار گرفتن و منفجر شدن باعث آسیب به آنها و سایرین گردد.
- ۴٫ ضمن کنترل رفتار فرزندان خود و وضعیت آمد و شد آنها در نزدیکی این ایام، آنها را از استفاده از وسایل آتش بازی دستی و یا ساخت آنها و یا استفاده از مواد قابل اشتعال، برحذر دارید.
- ۵٫ با تهیه وسایل آتش بازی استاندارد و رفتن به اماکن امن و فضاهای مناسب و ویژه این اقدامات که گاها از سوی مسئولین محلی و منطقه ای برای برگزاری این گونه مراسمات در نظر گرفته شده، فرزندان خود را در شادی این شب همراهی نمایید.
- ۶٫ خانم های باردار، حتی الامکان در این ایام از منزل خارج نشوند. زیرا علاوه بر امکان بروز کلیه حوادث ، صدای ناشی از انفجار احتمالی مواد محترقه گاها می تواند منجر به بروز سقط جنین در مادران باردار گردد.
