در جدید ترین پیشبینی هایی که اعلام شده ” کشورهای تولیدکننده نفت خاورمیانه تا سال ۲۰۱۷ میلادی ۷۴۰ میلیارد دلار در بخش انرژی خود سرمایهگذاری خواهند کرد و سهم ایران از این رقم ۶۸ میلیارد دلار خواهد بود”.بدون شک بیشتر این سرمایه گذاری ها ، دربخش راه اندازی پالایشگا ههای گازدرعسلویه بوده وخواهدبود.
ارزوی هرایرانی سرمایه گذاری و توسعه دانش بومی درحوزه انرژی است.هنوزانرژی وتولید نفت وگاز است که توسعه ما را شتاب میدهد.خوشبختانه دراین زمینه همچنان بسترهای تولید نیزوجود دارد ومنابع وذخایر زیادی هستند که درانتظاراستخراج وبهره برداری هستند.در استان بوشهر نیزپارس شمالی همچنان دست نخورده باقی مانده ودراینده پالایشگاههای گازی زیادی در این منطقه احداث خواهد شد ودر پارس جنوبی نیزکماکان احداث پالایشگا ههای گازی در حال گسترش است.
ازطرفی هر پروژه بزرگ به خصوص پروژه توسعه پالایشگاههای گاز که اجرا می شود ، تاثیرات خواسته یا ناخواسته زیادی در محیط بر جای می گذارد. این تاثیرات می توانند زیست محیطی،اجتماعی، امنیتی ویا اقتصادی باشد. هم مثبت هستند وهم منفی، که البته به زعم نویسنده مقاله وبا توجه به تجربه ای که در این زمینه دراستان بوشهر درحال جریان است بیشتراین تاثیرات تاکنون مثبت بوده است. اما درشرایط فعلی بحران اب استان بوشهر ومنطقه عسلویه وجم یکی ازاساسی ترین وجدی ترین دغدغه کشاورزان،مردم عادی ومسولین استان بوشهروحتی وزارت نفت است که صرفنظراز تاثیر ویا ارتباط ناشی از توسعه پالایشگاههای گازبا این بحران ، باید به دنبال راه حل اساسی بود.
بحران کم ابی از زمانی که به شکل جدی منطقه را تحت تاثیر قرار داده است باعث گردیده که اقداماتی ناقص،منطقه ای وناچیزی نیز برنامه ریزی شود.توسعه اب شیرین کن های منطقه عسلویه یکی از این برنامه ها بوده است.درحال حاضر مدتهاست پروژه آب شیرین کن در منطقه پارس جنوبی توسط یک شرکت ایرانی با ظرفیت روزانه ۱۰هزار متر مکعب آغاز به کار کرده است.بعد ها دراین منطقه ازتوسعه آب شیرینکن با ظرفیت تولید ۲۴ هزار مترمکعب آب در روز و وجود شبکه انتقال آب صحبت به میان امد. درسال جاری نیزخبرازطراحی ،ساخت وبهره برداری ازبزرگترین پلنت آب شیرین کن MED ایرانی با تولید ۱۲۰۰۰ متر مکعب در روز آب به پتروشیمی کاویان در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس دررسانه ها دیده شد.در جدید ترین اقدام در این زمینه نیز وزیرنفت با درک شرایط پیش رو ،کمبود آب و کاهش مخازن زیرزمینی و همچنین نزولات جوی و بحران اب درمنطقه جم وعسلویه به دنبال برنامه ریزی های جدی برای حل این مشکل شده است.درگام نخست بنا هست با ایجاد یک آب شیرین کن جدیدآب خلیج فارس را به شهرکهای مسکونی وزارت نفت درشهرستان جم برسانند. بر اساس برآورد اولیه و مقدماتی وبررسی های کارشناسانه، ۳۰ هزار متر مکعب آب روزانه از دریای خلیج فارس تصفیه و به شهرک های مسکونی وزارت نفت درشهرجم انتقال می یابد. هزینه تولید ، تصفیه و انتقال این میزان آب به شهرک های مسکونی وزارت نفت درشهرجم یک هزارو ۷۰۰ میلیارد ریال برآورد شده است.
اجرای همه این پروژه ها نشان دهنده عمق بحران کم ابی دراستان بوشهر وبه خصوص مناطق جنوبی این استان است.اما آیا با ادامه بحران خشکسالی،کمبود شدید بارندگی،ازبین رفتن کشاورزی وذخایر اب زیرزمینی واز طرفی توسعه پالایشگاههای گازوشهرکهای مسکونی این گونه طرح ها وپروژه ها پاسخگو هستندیا تنها راه حلی است کوتاه مدت؟
به نظر می رسد انچه در این ارتباط به عنوان راه حلی اساسی تر در نشست های کارشناسی وپژوهشی مورد توجه فرار گرفته است طرح ایجادپالایشگاه اب با همکاری مشترک وزارت نیرو و نفت است.
البته در مورد احداث پالایشگاه آب تا کنون بررسی های کارشناسانه زیادی شاهد نبوده ایم اما گفته میشودباید با استفاده از انرژی خورشیدی وسانتریفیوژهای مخصوص درساحل دریا اقدام به شیرین سازی آب شود.ساحل خلیج فارس استان بوشهرهمواره افتاب تابنده ای دارد که برای اجرای این طرح بسیارمناسب است.اب این ساحل نیزبر اساس صحبت های کارشناسان درصد شوری مناسبی برای شیرین سازی دارد.همینطور که گفته شد طرح های اب شیرین کن های محدودی نیز برهمین اساس اجرا شده است.
بر اساس طرح احداث پالایشگاه اب ،می توان ازآب دریای خلیج فارس بهره برداری کرد به طوریکه با شیرین کردن این آب در پالایشگاه بتوان آن را به وسیله خطوط لوله به مناطق دیگر استان برای مصارف کشاورزی ودر مواردی قابل توجه برای مصارف خانگی انتقال داد. گفته میشود براساس بررسی های صورت گرفته توسط پژوهشگران نیز، امکان سنجی برای اجرای طرح مذکور وجود دارد و مشکل خاصی در این زمینه دیده نمی شود.یقینا رقم ریالی احداث یک پالایشگاه اب در ساحل خلیج فارس نیزدرمقابل این همه هزینه های مالی وزیست محیطی پالایشگاه های گاز وتوسعه آنها بسیار ناچیز است.
اجرای طرح پالایشگاه اب ، وزارت نفت را نیزبه شعار توسعه متوازن خود نزدیک تر می کند.هدف وهنر توسعه هم این است که درمقابل احداث یک پروژه بزرگ یک فرصت بزرگ دیگرقربانی نشود وعوارض توسعه یک پروژه به حداقل کاهش یابد.درحقیقت پالایشگاه اب به معنای واقعی مکمل پالایشگاه گازمحسوب میشود.موضوعی که تا کنون برنامه ریزان امر به ان کم توجه بودند.به نظر نویسنده اگر یک روز این پروژه بزرگ وپراهمیت دراستان بوشهرعملیاتی شود درواقع هدیه ی بزرگی است که حتی ناکامی ما درسهم اشتغال نیروهای بومی ومواردی از این دست را حتی جبران می کند.چرا که به باور کارشناسان هرچه به جلو تر می رویم جنگ اصلی بر سر اب است ونه چیز دیگر./سجادبهزادی
