زهرا فاریابی
سبک زندگی ایرانی-اسلامی به مجموعهای از رفتارها، باورها و ارزشهایی اشاره دارد که در بستر فرهنگ غنی ایرانی و آموزههای اسلامی شکل گرفته است. این سبک زندگی نهتنها ابعاد فردی انسان را در بر میگیرد، بلکه تأثیرات عمیقی بر روابط اجتماعی و تعاملات انسانی دارد. در این یادداشت به بررسی ابعاد مختلف سبک زندگی ایرانی-اسلامی و نقش سه رکن خانواده، مدرسه و مسجد در شکلدهی به آن پرداخته میشود.
سبک زندگی ایرانی-اسلامی، تجلیدهنده هویت فرهنگی و دینی مردم ایران است. این سبک زندگی با تأکید بر ارزشهایی چون صداقت، احترام به بزرگترها، محبت به خانواده و همسایگان، و توجه به نیازهای اجتماعی، به دنبال ایجاد یک جامعه سالم و پویا است. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، به جوانان توصیه کردند که با امیدافزایی و نگاه به آینده، سبک زندگی اسلامی را در نظر داشته باشند. این تأکید نشاندهنده اهمیت بالای این موضوع در جامعه امروز ایران است.
سبک زندگی ایرانی-اسلامی در برابر تهاجم فرهنگی و رسانههای غربی قرار دارد. رسانهها با ترویج سبک زندگی غیر اسلامی میتوانند آسیبهای اجتماعی متعددی را به دنبال داشته باشند. از این رو، باید به دقت در انتخاب محتواهای رسانهای توجه کرد و از آنها به عنوان ابزاری برای ترویج فرهنگ و ارزشهای اسلامی استفاده کرد.
سبک زندگی ایرانی-اسلامی باید به تمامی ابعاد زندگی توجه کند؛ از جمله:
• مادیات: تأمین معاش و رفاه، که از ضروریات زندگی است.
• معنویات: دین و معنویت باید همواره در کنار مادیات قرار گیرد، زیرا دین ستون فقرات تمدن است.
• اجتماع: رفتارهای اجتماعی و تعاملات انسانی باید بر اساس اصول اخلاقی و اسلامی باشد.
خانواده به عنوان نخستین نهاد اجتماعی، نقش حیاتی در شکلدهی به سبک زندگی ایرانی-اسلامی دارد. والدین با آموزش ارزشها و اصول اخلاقی به فرزندان خود، میتوانند پایهگذار یک نسل مؤمن و متعهد باشند. خانوادهها باید محیطی امن و محبتآمیز فراهم کنند تا فرزندان بتوانند به خوبی با آموزههای دینی آشنا شوند و آنها را در زندگی روزمره خود پیاده کنند.
مدرسه به عنوان دومین نهاد آموزشی، وظیفه دارد تا با ارائه محتوای آموزشی مناسب و تربیت معلمان آگاه، دانشآموزان را با فرهنگ و تاریخ ایران آشنا کند. آموزش دروس دینی و اخلاقی باید در کانون توجه قرار گیرد تا دانشآموزان بتوانند با اصول اسلامی آشنا شوند و آنها را در زندگی خود پیاده کنند.
مسجد به عنوان مرکز تجمع مسلمانان و محل عبادت، نقش مهمی در تقویت روحیه جمعی و اجتماعی مسلمانان دارد. مساجد باید محلی برای آموزش اصول دینی، برگزاری جلسات مشاورهای و فعالیتهای فرهنگی باشند. برگزاری کلاسهای آموزشی برای بزرگسالان و جوانان میتواند به تقویت هویت اسلامی در جامعه کمک کند.
سبک زندگی ایرانی-اسلامی باید با تأکید بر ابعاد مادی و معنوی شکل گیرد. خانواده، مدرسه و مسجد به عنوان ارکان اصلی این سبک زندگی، وظیفه دارند تا با همکاری یکدیگر، نسل جوان را با ارزشهای اسلامی آشنا کنند و زمینهساز ایجاد جامعهای سالم و پایدار باشند. با توجه به چالشهای موجود در دنیای امروز، ضرورت توجه به سبک زندگی ایرانی-اسلامی بیش از پیش احساس میشود تا بتوانیم از بحرانهای اجتماعی جلوگیری کنیم و هویت فرهنگی خود را حفظ کنیم.
