الهام بهروزی
آیین تجلیل از خبرنگاران در استان بوشهر امسال در مقایسه با سالهای دیگر با اندکی تفاوت برگزار شد. این آیین فضا را تقریبا به جامعه خبرنگاری و زخمهای ناسورشان داد تا این بار اندک مسوولان حاضر در مراسم را به شنواندن ناگفتههای انباشته در دلشان دعوت کند. زخمهایی که مثل خوره به جانشان افتاده و ذره ذره کنشمندی، جریانسازی و مطالبهگری قلمشان را تضعیف کرده است.
این کنشمندی رسانهای را در سالهای قبل کمتر شاهد بودیم، هر از گاهی اتفاق میافتاد؛ اما نه با این جرات و شهامتی که در این آیین شاهد بودیم از اهالی رسانه! بیشک این دردهای انباشتشده بیش از هرچیزی غربت جهان خبرنگاری را به رخ کشید. یکی دغدغهاش آزادی بیان و رشد تفکر انتقادی در رسانه بود و حذف شکایت از خبرنگاران و روزنامهنگاران حرفهای منتقد و دیگری از توقیف و تعطیلی هفتهنامهاش بدون دلیل مشخص انتقاد کرد و سیاستهای رسانهای را در دولت سیزدهم زیر سوال برد و آن دیگری هم از ضعف و غفلت رسانه بومی در تولید محتوای فاخر گفت. از اینرو، این آیین مجالی برای معنادارشدند کنشگری و تفکر انتقادی در رسانه شد.
همه این نقدها در فضایی صمیمانه مطرح شد؛ نقدهایی که اغلب فعالان رسانه تلاش کردند در بیانش از انصاف دور نشوند و مسوولان حاضر هم با سعه صدر شنیدند. بیشک فراهم شدن چنین فضایی یکی از مطالبات جدی جامعه رسانه استان بود تا برای یک بار با جدیت از مشکلات و نارساییهای سیاستهای رسانهای دولت و ضعفهای خود رسانه در محتواسازی بگویند. بسیاری از نقدها مطرح شد اما برخی هم مجالی برای مطرحشدن نیافتند؛ مثل تعریف سازوکاری قانونی برای تقویت سایتها و خبرگزاریهای تخصصی و حرفهای، لزوم بازنگری در اساسنامه خانه مطبوعات، بازگرداندن قدرت و اختیارات به خانه مطبوعات در تصمیمگیریها در حوزه رسانه، بیگانگی مدیران دستگاهها با نشریات مکتوب بومی استان و گریز ادارات از اشتراک گرفتن آنها، آسیبشناسی جامعه رسانه و دلایل ضعف آنها در جریانسازی و مطالبهگری، واکاوی ظهور فیکنیوزها به اصطلاح شبهرسانهها و خبرنگارنماها در جامعه رسانه و اما مهمتر از همه اینکه مصونیت مطلق رسانه از شکایت و دادخواهی چه پیامدهایی سوئی میتواند برای این جامعه داشته باشد و سوءاستفاده برخی خبرنگارنماها از این فرصت چقدر میتواند در آینده اعتبار این جامعه را به چالش بکشد!
بیشک این آیین فرصتی برای بازگوکردن مسائل و مصائب و کاستیها و نقایص رسانه از هر دست و نوعی بود؛ چه روزنامه؛ چه سایتهای تحلیلی- خبری و خبرگزاریها و چه سایر رسانهها… رسانههایی که به هر شکلی تلاش کردهاند تا خبرنگاری در بوشهر متوقف نشود اما با توجه به وضعیتی که استان دارد، میطلبد که خبرنگاران با شهامت و شجاعت و نقد منصفانه، مطالبهگری و جریانسازی را از سر بگیرند، درست مانند دوره روحانی که اغلب محتواهای تولید شده رسانهها، با نقد کاستیها و سوءمدیریتها، دائم در حال کنشمندی و به چالش کشیدن مدیران بودند و کمتر در این زمینه اغماض میکردند. نقدی که پاکیزه بود و از عقدهگشاییهای شخصی بهدور بود.
بههر روی، آیین تجلیل از خبرنگاران استان بوشهر با فراهم کردن فضای نقد، این مهم را به جامعه رسانه دوباره متذکر شد ولی ورای این نقدها، این مراسم زیباییهای هم داشت که نمیتوان از آن چشم پوشید. اینکه این آیین مزین به حضور پیشقراولان رسانه استان شده بود، همان افرادی که هنوز پای تکنولوژی به استان باز نشده بود و هیچخبری از گوشیهای هوشمند و اینترنت و رایانه و … نبود ولی آنها با حضور میدانی، قلمبهدست اقدام به خبرنویسی و گزارشنویسی میکردند، سپس این اخبار را به مرکز مخابره میکردند تا صدایی برای نمایاندن فقر، کمبودها، نداشتهها و داشتههای منطقه کمبرخوردار خود باشند. افرادی نظیر عبدالکریم نیسنی که جوانی خود را در این عرصه گذاشته و همچنان به همان سبک و سیاق سابق به خبرنویسی ادامه میدهد. این ممارست و پایداری چراغ راهی برای خبرنگاران تازهکار است. از همه این پیشکسوتان پای کار، در میانه برنامه تجلیل به عمل آمد تا زحمات نیمقرنی این مجاهدان بدون ادعای رسانه بدین شکل پاس داشته شود.
همچنین در این مراسم، کلیپی از نقش حسن لاوری، از پیشتازان پایهریزی نشریات مکتوب در استان در دوران بعد از انقلاب و مدیرمسوول «نصیر بوشهر» پخش شد و در آن، سیدقاسم یاحسینی، روزنامهنگار و مورخ جنوبی از جایگاه و تاثیری که این روزنامهنگار در حوزه مطبوعات استان داشت، سخن گفت و برای او طلب بهبودی و سلامتی کرد.
اما بخش ماندگار این آیین، زندهنگهداشتن یاد و نقشآفرینی خبرنگاران و فعالان فقید رسانه استان بود که در کلیپهای دو تا سه دقیقهای، علی هوشمند از زندهیاد نامجوزحمتکش و شکرالله عطارزاده، شاهین بهرامنژاد از زندهیاد حسین دهقان و استعدادها و نبوعش در عرصه اجرا، اکبر صابری از زندهیاد علی پیرمرادی، درویش بخشنده رسانه و… روایت کردند. البته راضیه عقیلیمهر، روزنامهنگار جنوبی هم درباره زندهیاد قاضیزاده و محمود صادقی سخن گفته بود که بهدلیل ضیق وقت پخش آن میسر نشد.
اما این برنامه از صحبت مدیران فرهنگی و اجرایی استان نیز بیبهره نماند. عبدالرحیم افروغ، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در این آیین ضمن تبریک روز خبرنگار به اهالی رسانه گفت: در دولت سیزدهم در راستای پشتیبانی از رسانهها بیش از ۴۱ میلیارد تومان آگهیهای دولتی به روزنامهها، هفتهنامهها و مطبوعات استان تخصیص پیدا کرد.
عبدالرحیم افروغ سپس به رسالت مهم خبرنگاری در عرصه اطلاعرسانی و آگاهیبخشی در جامعه اشاره و تصریح کرد: همه باید تلاش کنیم که قلم خبرنگار ماناتر و تیزتر و برانتر کار خود را جلوتر ببرد. هرچیزی که ذرهای بخواهد نقش خبرنگار آزادیخواه را کُند کند، قطعا مطلوب ما نیست.
در این رابطه، دولت چهاردهم در اولین گام خود در حمایت از رسانه، خواستار بازپسگیری همه شکایتهای دولتی از جامعه خبرنگاری کشور شد. البته مصونیت مطلق رسانه از شکایت و دادخواهی میتواند تبعات منفی هم به همراه داشته باشد که یکی از آنها سوءاستفاده خبرنگارنماها و افراد سودجو از این موقعیت برای باجگیری است. قطعا این مصونیت باید برای خبرنگاران و رسانههایی ایجاد شود که منصفانه و بهدور از عقدهگشاییها و منفعتطلبیهای شخصی به نقد کاستیها و سوءمدیریتها میپردازند و هدف آنها از نقدهای بران، اصلاح امور و رفع کاستیهاست…
در این مراسم خبرهای خوب دیگری هم بود، اینکه بالاخره خانه مطبوعات استان بوشهر صاحب خانه میشود. مدیرعامل خانه مطبوعات کشور در این باره گفت: با پیگیریها و همکاری خوبی که صورت گرفت یک و نیم میلیارد تومان برای تامین مکانی برای خانه مطبوعات و رسانههای استان بوشهر اختصاص یافت.
مازیار هوشمند در بخش دیگر صحبتهای خود به مهمترین چالشهای رسانه بومی نظیر بیمه پرسنل و مالیاتهای سنگین که تهدیدی برای اقتصاد آنها همواره بوده، اشاره کرد و یادآور شد: متاسفانه برخی از همکاران ما در بحث مالیات و بیمه بهدلیل برداشت ناصحیح و نادرست کارشناسان این دو سازمان بیجهت و بیدلیل با مشکل مواجه شدهاند که از مسوولان استان انتظار داریم این موضوع را بهصورت جدی دنبال کنند.
این در حالی است که رسانهها هم از معافیت بیمه و هم معافیت مالیاتی برخوردارند و مشخص نیست که چرا و چگونه امروز از سوی دو سازمان تامین اجتماعی و ادارهکل امور اقتصادی و دارایی اینچنین تحت فشار قرار گرفتهاند! موضوع مهمی که با ورود مدیران اجرایی و فرهنگی قابل حل است.
معاون سیاسی- امنیتی استاندار بوشهر دیگر سخنران این برنامه بود. وی که با سعه صدر نقدهای صریح و شفاف اهالی رسانه را پذیرا شد، گفت: اطلاعرسانی دستاوردهای دولت و ایجاد امید در جامعه تا حد زیادی مرهون تلاشهای خبرنگاران است که این مهم باید در دولت جدید نیز به شکل ویژه دنبال شود.
اکبر پورات در پایان از اختصاص وام صد میلیونی تومانی به خبرنگاران با شرایط ویژه خبر داد و همکاری با دولت را وظیفه همگانی دانست و افزود: با تلاشهای مشترک، امیدواریم در مدت باقیمانده از این دولت، مسائل و کمبودها را برطرف کنیم و طرحهای نیمهتمام را به سرانجام برسانیم.
در ادامه آیین تجلیل از خبرنگاران استان بوشهر، کلیپی از قدیمیترین باجه روزنامهفروشی استان بوشهر که در شهر بوشهر واقع شده است، پخش شد. در این کلیپ، رضا چراغچی از انزوای روزنامه و وضعیت آن گله کرد. از بیمهری فرودگاه بوشهر در حمل روزنامهها و تاخیری که موجب پراکندهشدن همان ۱۰ درصد مخاطب روزنامه شده، شکایت کرد.
او با بیان اینکه روزنامه اینقدر در جامعه امروزی غریب شده که بارها شده بچههایی که از کنار دکه عبور میکنند، از مادر یا پدرشان با اشاره به روزنامهها و مجلات پیپرسند اینها چی هستند؟!، خواستار تعریف ساز و کار قانونی برای باجههای باقیمانده روزنامه و ارسال بهموقع روزنامه از طریق پرواز به استان شد.
یکی از چالشهایی که روزنامههای استانی و سراسری از اواخر سال گذشته و امسال با آن دست به گریبان شدهاند، این است که روزنامهها به موقع و بهروز با پروازهای موجود به استان نمیآیند و معمولا با یکی دو روز تاخیر به دست اندک روزنامهخوانان باقیمانده میرسد و همین مساله به یک معضل برای این نشریات مبدل شده است و با وجود مطالبهگری روزنامهها اما این مشکل همچنان به قوت خود باقی مانده است. میطلبد که دستگاههای متولی و مدیران اجرایی به این موضوع مهم ورود کرده و راهکاری برای رفع آن بیابند تا با عرضه بهموقع و روزانه روزنامه، فرهنگ روزنامهخوانی از فرهنگ این استان حذف نشود.
پایانبخش این مراسم هم تقدیر از شورای اطلاعرسانی و خبرنگاران استان بود که با اهدای لوح سپاس و هدایایی از آنها تجلیل به عمل آمد. این آیین به همت خانه مطبوعات استان بوشهر با همکاری ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیته روابط عمومی شرکتهای پتروشیمی منطقه پارس جنوبی برگزار شد.
