در تازه ترین اقدام که “دویچه وله” خبر آن را منتشر کرده است، کنسرسیوم های نفتی آرامکو عربستان و توتال انرژی فرانسه روز شنبه ۲۴ ژوئن (۳ تیرماه) قراردادهایی را برای آغاز ساخت یک تاسیسات پتروشیمی ۱۱ میلیارد دلاری به امضا رساندند.
آرامکو و توتال انرژی در بیانیه مشترکی اعلام کردند که این اقدام “نشانه‌ای از آغاز کار ساخت‌وساز در توسعه مشترک پتروشیمی” است.
برای ساخت این پروژه در جبیل، واقع در ساحل شرقی عربستان سعودی، به هفت شرکت، تسهیلاتی اعطا شده است. این تاسیسات قرار است در سال ۲۰۲۷ به بهره‌برداری برسد.
شرکت توتال فرانسه برای انرژی ایران نام آشناست. این شرکت، چهارمین شرکت بزرگ نفتی جهان است ودر ۳۰ کشور شعبه دارد. ایران نیز عملیات توسعه فازهای ۲ و ۳ میدان گازی پارس جنوبی را در سال ۷۶ به شرکت توتال فرانسه واگذار کرد و این فازها با حضور رئیس جمهور وقت ، سید محمد خاتمی رسما” به بهره برداری رسید.
بعد از آن ما گرفتار تحریم های پیاپی شدیم و توتال مشارکت چندانی در انرژی ما نداشت؛ تا اینکه دولت روحانی برجام را امضاء کرد و بار دیگر فرصت های سرمایه گذاری در ایران به شرکت های بزرگ نفتی چشمک زد.
توتال برای امضاء یکی از بزرگ ترین فازهای پارس جنوبی دوباره پای کار آمد اما در حالی که دو سال از امضای قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با کنسرسیومی به رهبری شرکت توتال فرانسه می گذشت، این شرکت ایران را ترک کرد. برجام دست وپا شکسته اجرایی می شد و برای یک سرمایه گذار خارجی، امنیت خاطر ایجاد نمی کرد
امروز ما دوباره در نقطه آغازیم و هیچ سرمایه گذاری کلانی توسط شرکت های بین المللی در حوزه انرژی ما انجام نمی شود وسرمایه های عظیم میادین مشترک ما در حال از بین رفتن است.
عربستان نه تنها با توتال میدان مستقل خود (آرامکو) را توسعه می دهد بلکه به میدان های مشترک با ایران نیز دست درازی کرده است. عربستان به میدان آرش نیز ورود کرده است.
رییس هیأت مدیره انجمن شرکت‌های حفاری ایران به تازگی گفته است “عربستان به میدان آرش ورود کرده، ما هم ساکت نشسته‌ایم. اگر ما امسال برداشت از میادین آرش و فرزاد A و B را شروع نکنیم دیگر قابل برداشت نیستند، چون از نظر اقتصادی فایده‌ای ندارد. عربستان رقیبی است که دست ما را خوانده؛ ریاض با ندانم‌کاری ما توانسته از میادین مشترک بیشترین استفاده را کند. به طوری که به نظر می‌رسد میادین مشترک را به همسایگان واگذار کرده‌ایم.”
معلوم نیست تا کی باید در حسرت توسعه میادین نفت وگاز خود بمانیم و همسایه ها این ثروت عظیم را در خدمت رفاه و بلندپروازی های خود قرار دهند. ما به خاطر عدم سرمایه گذاری، گرفتار ناترازی گاز در سرمای سرد زمستان می شویم و حتی امنیت ما با چالش روبرو می شود، در حالی که کشورهای همسایه با این ثروت هنگفت بزرگ ترین پروژه های غیر نفتی را برای خود تعریف می کنند تا وابستگی شان به نفت نیز کاهش یابد.
توسعه ما در تله سیاست گرفتار شده است و تحریم ها اجازه نمی دهد سرزمین انرژی خیز ایران دوباره متولد شود. گویی توسعه میادین نفت وگاز برای ما مسئله ای جدی نیست و ما نگرانی جدی تری از جنس امنیت وبقاء داریم.
کیفیت تصمیمات نظام حکم رانی ما، توسعه پایدار را هدف قرار نمی دهد و دولت برای جبران ناترازی بودجه خود گرفتار است و جامعه گرفتار تر.
تابستان گرم تازه شروع شده است و خیلی زود فصل سرما از راه خواهد رسید. توسعه میادین جدید همچنان آرزو مانده است و از آن گذشته، عمر تاسیسات در بسیاری از میادین بالاست و وزیر نفت می گوید ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم تا از کاهش توان تولید نفت و گاز ، ناپایداری تولید و کاهش سطح ایمنی و افزایش حوادث در مناطق عملیاتی عبور کنیم و در زمستان سرد، ناترازی گاز نداشته باشیم.
شمارش معکوس برای کاهش خوراک پارس جنوبی نیز به صدا درآمده است و این میدان عظیم گازی نیز برای پایداری تولید به سرمایه نیاز دارد. همان میدانی که همسایه جنوبی آن (کشورقطر) از طریق آن از فرش به عرش رسید و همچنان سودای منافع بیش تر دارد.
به تازگی نیز، منابع قطری از امضای قرارداد گازی طولانی مدت این کشور با چین خبر دادند و شرکت انرژی قطر توافق‌نامه ای برای تامین سالانه، ۴ میلیون تن گاز طبیعی مایع برای چین به مدت ۲۷ سال امضا کرد. این توافق‌نامه بین شرکت انرژی قطر و شرکت CNPC چین امضا شد.
استراتژی توسعه ایران آرام بخش نیست و روح جامعه را پرتلاطم نگه می دارد. ما در حوزه انرژی نیز مانند بسیاری از حوزه های دیگر شرایط خوبی نداریم و وضعیت نا آرام است. با همه ثروتی که در دل این خاک نهفته است، باز نگرانیم و با حسرت توسعه دیگران را نگاه می کنیم.
ما به مدلی روشن در مورد توسعه دست نیافته ایم و فرصت ها یکی پس از دیگری از دست می رود. فرصت هایی که در میادین انرژی می سوزد، یکی از دردناک ترین هاست و نظام حکم رانی می بایست خسران ها را کمتر؛ و با برنامه‌ریزی مناسب و درک شرایط، کشور را از این مرحله عبور دهد.
