مشارکت مردان در بهداشت باروری دو جلوه عمده دارد :
- اول ، آنچه نشان دهد که مرد نیازها ،عقاید و حقوق همسر خویش را در زمینه بهداشت باروری پذیرفته است و به آن عمل می کند .
- دوم ، آنچه به بهداشت جنسی خود مرد و رفتار سالم او در این زمینه مربوط می شود .
در واقع منظور از « مشارکت مردان » مسئولیت پذیری آنان در زمینه بهداشت باروری و حمایت از همسر برای مقابله با دشواریهای حیات جنسی و توفیق در این راه است . این مسئولیت پذیری از روابط سالم جنسی تا فرزند آوری ، از تغذیه کودک تا تربیت فرزندان و از بکارگیری روشهای جلوگیری از حاملگی زن تا حمایت های دیگر از او را شامل است .
مردان و تنظیم خانواده
طی قرنها ، راه جلوگیری از تولد فرزند ناخواسته به دست مردان بود ( نزدیکی منقطع یا پرهیز از نزدیکی ) . کاندوم نیز که از حدود ۴۰۰ سال قبل متداول شده است ، نقش منحصر به فرد مردان در این عرصه را تقویت می کرد . دست یافتن به روشهای جدیدتر مثل قرصهای خوراکی جلوگیری از حاملگی و ابزار داخل رحمی ( آی . یو . دی ) که از حدود ۴۰ سال قبل میسر گردید ، از نظر کمک به تعادل قدرت ، تحولی عمده بود زیرا به زنان امکان می داد که در راه جلوگیری از فرزند ناخواسته تصمیم بگیرند و آن را به اجرا گذارند . در عمل چنین نشد .
تصمیم زنان هنوز در گرو قدرت و عزم مردان است و اگر نگرش مردان برای استفاده از این وسایل مثبت نباشد بکار گرفته نمی شوند . بنا به گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد ، فقط نزدیک به یک سوم از مردان مورد مطالعه کشورهای جهان سوم تنطیم خانواده را مسئولیت مشترک زن و مرد می شمارند و دو سوم بقیه آن را از اختیارات مرد می دانند . در سودان کم توجهی به نقش مردان ، از عوامل عمده شکست برنامه های تنظیم خانواده این کشور اعلام شده است . مردان برای آگاهی از نقش و اثر خود در قلمرو بهداشت باروری ، نیازمند اطلاع رسانی و فراهم شدن خدمات اند . دانش بسیاری از مردان در زمینه روابط جنسی ، دستگاه تولید مثل در مرد و زن و کارکرد آنها ، جلوگیری از حاملگی ، مراقبتهای مورد نیاز زنان قبل از بارداری ، در طول حاملگی و بعد از آن ، شیردادن و تغذیه کودک و عفونتهای دستگاه تولید مثل اندک است . برای افزایش آگاهی مردان در این زمینه ها و راهنمایی آنان درباره تکالیف و حقوقی که دارند برقراری خدمات ویژه ضرورت دارد .
توقع از مردان مشارکت کننده در برنامه های بهداشت باروری
جلب مشارکت مردان در برنامه های بهداشت باروری سه محور عمده دارد :
اول آنکه ، مرد از فعالیتهای بهداشت باروری همسر خویش حمایت کند و حقوق او را در این زمینه محترم بدارد ؛
دوم آنکه ، شناخت زن و شوهر از مقوله های بهداشت باروری به سلامت حیات جنسی آنان منجر شود ؛
سوم ، رفتارهای جنسی نوجوانان ارتقا یابد و سلامت روابط جنسی و حفظ حقوق زنان و مردان در این زمینه را تضمین کند .
تنظیم خانواده موفق ، از مصادیق دیگر ثمرات همکاری همسران و حمایت شوهر از زن است .
اگر همسران به مشورت و مذاکره درباره ضرورتهای هر مرحله از حیات جنسی خود و تصمیم گیری منصفانه عادت کنند چند بهره عمده خواهد داشت .
اول آنکه در کوچکترین هسته تشکل اجتماعی ، یعنی خانواده ، نطفه گفت و گوی سالم و رعایت حقوق دیگران شکل می گیرد .
دوم ، تصمیم گیری درباره برخی از مهمترین موضوعات حیات خانواده ، مانند زمان بچه دار شدن یا تعداد فرزندان یا راههای پیشگیری از حاملگی ، بر مبنای توافق زن و شوهر و آگاهی هر دو آنان میسر می شود .
سوم ، به دلیل فرآیند تصمیم گیری مشترک ، از همان آغاز مرد و زن بر پیامدهای تصمیم مشترک خود گردن می گذارند و بویژه برای مردان موجبات مشارکت و حضور عملی فراهم می شود.
تهیه و تنظیم: مکیه گلگون، کارشناس سلامت خانواده شبکه بهداشت و درمان شهرستان جم
