آوای جم _هر شب یک حسینیه طرح سایت آوای جم ویژه ماه محرم می باشد ، در این برنامه هر شب گزارشی از برگزاری مراسم عزاداری در یک حسینیه می پردازیم .در این سلسله گزارش ها به معرفی روستا و سبک برگزاری عزاداری می پردازیم .
به گزارش آوای جم_روستای تنگمان جمال آباد بخش ریز شهرستان جم درفاصله ۳۰ کیلومتری از مرکز شهرستان و ۱۲ کیلومتری از مرکز بخش ریز در دامنه سلسله جبال کوههای غربی شهرستان قرار دارد این روستا از طرف شمال با روستاهای حرمی اناری و تل حاج نوشاد و دره بان و از سمت جنوب به روستاهای دوتوولی و گندمزار و شرق با روستای حرمیک و از غرب به سلسله جبال دیوار مانند که مابین تنگمان و روستای کوهچهر می باشدهم مرز می باشد .
این روستا با جمعیتی قریب به نهصد نفر یکی از قدیمترین روستاهای شهرستان جم می باشد.
از تاریخ این روستا آنچه بطور موثق از گذشتگان و پیشینیان به نسل های امروزی رسیده است قدمت نهصد ساله این روستا می باشد .
در خصوص شکل گیری این روستا و سکونت در آن تاریخ دقیقی در دسترس نیست اما آنچه از شنیده ها و واگویه های محلی و حتی شهرستان استخراج گردیده این است که در ابتدا افرادی لر تبار از دامنه های زاگرس به این دیار مهاجرت کرده اند و چون اینجا را مکانی امن دیده آن را برای زندگی انتخاب کرده اند. و وجه تسمیه نام این روستا نیز از تنگ امان یعنی محلی امن برای زندگی کردن و یا تنگ مان تنگه ای که در آن خانه بوده است و یا خانه ساخته اند گرفته شده است . تا پنجاه سال قبل تمامی قسمت مسکونی روستا در قسمت تنگمان فعلی بوده است و در قسمت جمال آباد بندرت به ساخت منازل مسکونی اقدام میشده است . در خصوص وجه تسمیه جمال آباد نیز اینگونه می گویند بخشی از روستای قدیمی تنگمان توسط خوانین منطقه دشتی جد مرحوم حاج داراب خان منصوری منش خرید اری گردیده بوده که فاریاب و رشته قنات آن توسط فردی بنام جمال حدود ۲۰۰ سال قبل احیاء گردیده به این دلیل به آن جمال آباد گفته اند متاسفانه اکنون بدلیل خشکیده شدن آب رشته قنات آن که یکی از پر آبترین رشته قناتهای منطقه بوده از فاریاب و اراضی مرغوب کشاورزی آن خبری نیست و بطور کامل به مسکونی تبدیل گردیده است .
حتی بعضی از تاریخ دانان قدیمی منطقه قلمرو تنگمان را از سمت شمال هم مرز با شهر فعلی انارستان و از جنوب تا روستای باریکان فعلی می دانند .
مردم این روستا از قدیم الایام تا کنون همواره مردمی سخت کوش باغیرت و شجاع بوده اند .
شغل مردم این دیار همانند سایر مناطق شهرستان در قدیم الایام کشاورزی و دامداری بوده است . این روستا دارای چندین رشته قنات و چشمه جاری بوده است که اکنون تعدادی از چشمه ها هنوز جاری هستند ولی متاسفانه از رشته قناتها بدلیل افت سفره آبهای زیر زمینی خبری نیست
حسینیه ثارالله بنا بر گفته بانی آن از قدیمی ترین مکانهای بوده است که مخصوص برگزاری عزاداری سید الشهداء بوده است .آنچه از طریق زبان به زبان شنیده شده است بیش از ۲۰۰ سال پیش برمی گردد.
دو حسینیه دیگر نیز بنام قمر بنی هاشم و ابوالفضل در این روستا وجود دارد .
رسم و رسومات عزا داری در این حسینیه ها نیز تقریبا مطابق با سایر نقاط شهرستان می باشد .
برای مجالس روضه خوانی طبق معمول از قدیم ابتدا ذکر گرفته می شده اجرای ذکر بمنزله اعلان برگزاری مراسم بوده پس از آن و حضور عزا داران نوحه پا منبری خوانده می شده تا سالیان قبل رسم این بود که بعد از نوحه پا منبری یک نفر روضه خوان صفحاتی از کتاب روضه الشهدا نوشته ملا حسین کاشفی را با لحنی خاص و صدایی دلنشین میخواند و در حین خواندن روضه خوان نفراتی بعنوان جوابگو با آهنگی خاص جواب ایشان می دادند پس از روضه نوبت به پیش خوانی میرسید و اجرای پیش خوانی نیز مراحل خاص خود را داشته و در اختتامیه مجلس نیز فرد سخنران و واعظ بر منبر میرفت و پس از ایراد سخنانی به ذکر مصیبت می پرداخت .
بدلیل عدم دسترسی به تاریخ مکتوب مشخصات کاملی از مداحان و نوحه خوانان و مصیبت خوانان این روستا در دست نیست اما آنچه افواها شنیده شد افرادی همچون مرحوم عبدالحسین حاج حیدر (حاجی زاده ) مرحوم عبدالرضا مشهدی عبدالحسین ( حاتمی )
مرحوم محمد رضا پیران و مرحومان مشهدی عبدالله قاسمی و مشهدی اکبر حاتمی و …. نام برده می شود. که همگی از ساکنین این روستا بوده اند که بنا به شنیده ها همه افراد فوق از صدا و لحن های بسیار خوبی بر خوردار بوده اند. بنا به گفته متولی حسینیه قدیمی این روستادر حین تهیه این گزارش طنین صدای ذکر رسای مرحوم مشهدی حیدر منصور در ذهنش تداعی گردیده و حیف است نامی از ایشان برده نشود.
حسینیه کودک؛ ابتکار جالب فرهنگی /محرم فرصت مغتنمی است که نباید از دست رود؛ این وظیفه ماست که در مجالس عزاداری بستری مناسب برای انتقال مفاهیم ارزشی و به روز برای کودکانمان ایجاد کنیم. کودکان ما نباید احساس کنند؛ در عزاداری‌های محرم دیده نمی‌شوند و بدون نقش هستند. باید در عزاداری‌های محرم نقش و جایگاه کودکان دیده شود تا آنها بتوانند فراخور سن و سال و روحیات خود در کنار سایر همسالانشان به عزاداری بپردازند.متاسفانه در خصوص عزاداری‌های محرم به روحیه کودکان و نقش مشارکتی آنان، سوالاتی که ممکن است این کودکان در خصوص عزاداری‌های محرم داشته باشند و … کمتر توجه شده است. این در حالی است که امروز اگر ما در خصوص پاسخ‌‌گویی به این نیازها وارد عمل نشویم؛ دشمنان ما با روش و شیوه مورد نظر خود و به طرق مختلف وارد عمل شده و آنچه را که خود می خواهند از عزاداری‌های محرم، واقعه عاشورا، قیام امام حسین(ع) و … به کودکان ما عرضه می‌دارند.